Het beroerde Rome

Toen de Oud-bisschoppelijke Clerezij in 1723 Cornelis van Steenoven tot bisschop liet wijden, betekende dit een formele afscheiding van de 'kerk van Utrecht' van de rooms-katholieke wereldkerk. Achtergrond van dit conflict werd gevormd door een theologische controverse over de leer van de kerkvader Augustinus, sociale verschillen binnen de katholieke geestelijkheid in de Republiek en onenigheid over de beste vorm van katholieke zielzorg en kerkelijk bestuur. Het beroerde Rome behandelt spotprenten en satirische bord- en kaartspellen over de rivaliteit tussen jansenisten en anti-jansenisten in de vooravond van het Utrechts Schisma. Het laat zien hoe in de achttiende eeuw satire werd ingezet in een kerkelijk conflict waarin op het eerste gezicht weinig te lachen viel. De spotprenten werpen een onverwacht licht op de verandering in het denken over godsdienst onder invloed van de Verlichting.    

'De auteurs van het boek leggen het conflict duidelijk uit en geven een heldere verklaring van de afgedrukte prenten, waaronder dus ook het beroemde "Roma perturbata - het beroerde Rome". Voor wie eens met andere ogen naar onze geschiedenis wil kijken een mooi en uitnodigend boek.' Drs. Robert Frede in: De Oud-Katholiek 126 (2010) april

‘Het Beroerde Rome is een boeiende combinatie van kerkgeschiedenis en materiaalstudie. Het geeft inzicht in de relatie tussen bescheiden objecten en het internationale politieke speelveld. […] Tot de verbeelding spreken de “spotspellen”: ganzenbord en een kaartspel met karikaturen van kerkelijke personen en instellingen. […] Het is aan te bevelen voor wie geïnteresseerd is in Nederlandse kerkgeschiedenis of in de maatschappelijke functies van grafische kunst.’ J.J. Touber in: De Zeventiende eeuw 27 (2011) 1, p. 123

Verder gesignaleerd in: Nederlands Dagblad, Het Katern, 05-03-2010; Katholiek Nieuwsblad, 02-04-2010; Historisch Nieuwsblad 19 (2010) 3 en besproken in: Reformatorisch Dagblad, 29-07-2010.