Perspectieven van de stad

De straten en pleinen van de stad en het leven dat zich daar afspeelde, waren in de tweede helft van de zeventiende eeuw een geliefd onderwerp in de schilderkunst. In Perspectieven van de stad gaat de aandacht uit naar bronnen, populariteit en functie van dit type schilderijen. Om een idee te krijgen van de perspectiefvoorbeelden die de kunstenaars bij het weergeven van straten en pleinen gebruikt hebben, wordt eerst een overzicht gegeven de architectuurtractaten en perspectiefboeken die de grootste verspreiding hadden onder kunstenaars. Aan de hand van een groot aantal afbeeldingen laat Leonore Stapel zien hoe perspectiefvoorbeelden uit deze bronnen model stonden voor de perspectiefconstructies op de stadsgezichten. Hun aantal steeg explosief vanaf 1665. Hoe is dit te verklaren en waarom gebeurde het juist toen? Stapel onderzoekt de invloed van de classisistische architectuur die vanaf het tweede kwart van de zeventiende eeuw in de Noord-Nederlandse steden opkwam en de realisatie van bepaalde bouwprojecten. Ze onderzoekt welke architectuur direct nagevolgd werd en welke gebouwen niet of zelden werden uitgebeeld. Tenslotte richt zij haar blik op de rijke variëteit aan figuren die de straten en pleinen op de stadsgezichten bevolken. Ze hebben tot nu toe in de literatuur nauwelijks aandacht gekregen. Deze burgers, marktlui, paarden, wagens en rijtuigen en hun activiteiten blijken echter een schat aan informatie te bevatten over de betekenis en functie van de voorstellingen. Hoewel de aangesneden problematiek zeker niet uitputtend behandeld wordt, biedt rijk geïllustreerde en vlot geschreven Perspectieven van de stad veel nieuwe informatie over enkele opmerkelijke formele en inhoudelijke aspecten van het tot nu toe wat onderbelichte zeventiende-eeuwse geschilderde stadsgezicht.