Het visioen van Eijkman

Dr. Jo Eijkman (1892-1945) en de Amsterdamse Maatschappij Voor Jongemannen waren voor vele tijdgenoten vrijwel synoniem. Eijkman was niet de oprichter van de AMVJ - haar voorgeschiedenis gaat terug tot het protestantse Réveil uit het midden van de negentiende eeuw - maar hij moderniseerde en radicaliseerde het erfgoed dat hij aantrof. In het interbellum was hij de inspirator en verpersoonlijking van de AMVJ-gedachte: een open benadering van jongeren, afwijzing van de verzuilde hokjesgeest, een ruime visie op pedagogiek en vormingswerk, een pioniersrol op sportgebied. En dat allemaal vanuit een christelijke inspiratie. Dankzij de visie en het charisma van Eijkman kon de AMVJ haar bijzondere positie in het jeugdbestel, en daarbuiten, uitbouwen. Eijkman zelf profiteerde van de AMVJ als uitvalsbasis voor zijn vele activiteiten. Daarom is de geschiedenis van de AMVJ tot 1945 opgenomen in deze biografie van dr. Jo Eijkman. Eijkman is vooral bekend als de stichter van het vooraanstaande centrum Kerk en Wereld in Driebergen en als vernieuwer van de Nederlandse Hervormde Kerk. Deze studie toont aan dat dit slechts twee elementen zijn uit zijn veelomvattende visioen met betrekking tot de vernieuwing van Nederland.    

'De (...) biografie (..) volgt Eijkmans leven op de voet, maar stijgt ver uit boven het biografische. Je zou het een driedubbelbiografie kunnen noemen van Eijkman, de mensen rondom hem en de organisaties waarin hij participeerde (vooral de AMVJ). De biografie is een naslagwerk voor de vernieuwingsbeweging in kerk en politiek van 1900-1945. Van der Linde heeft een bewonderenswaardige speurtocht ondernomen om details boven water te krijgen.' Michiel van Diggelen in: Biografie, 26 september 2003

'[De auteur] heeft (...) door middel van een zeer uitgebreid archief- en literatuuronderzoek zeer veel interessante details aan het licht gebracht. Het resultaat is een biografie waar de hoofdpersoon op voortreffelijke wijze binnen zijn tijd en cultuur wordt geplaatst. (...) Van der Linde deelt ons letterlijk talloze bijzonderheden mede over de mensen die hij ontmoette en de omstandigheden waaronder dat gebeurde. Vaak betreft het mensen die toen of later een rol van betekenis speelden in de Nederlandse maatschappij, soms ook ver daarbuiten. Daardoor werpt dit boek licht op allerlei facetten van het maatschappelijk leven.' Ph.M. Bosscher in: Recensiebank historischhuis.nl

'Laat ik maar meteen zeggen dat ik deze biografie schitterend vind: het is alsof je, al lezend, Eijkman in levende lijve ontmoet. (...) Ook de titel van deze biografie is raak: de man wás zijn visioen.' A.A. Spijkerboer in: In de Waagschaal 32 (2003) 32

'Het is de verdienste van Van der Linde dat hij uitdrukkelijk de bezieling van Eijkman en diens visioen naar voren laat komen. Bovendien dat hij hem plaatst in het tijdsgebeuren, waarbij tal van personen uit het maatschappelijk, politieke en kerkelijke leven de revue passeren, zoals, om er maar een paar te noemen, prins Bernhard en Joop den Uyl. [...] Het boek van Van der Linde is met dit alles zowel interessant voor historische fijnproevers als voor degenen die geïnteresseerd zijn in de achtergronden van visies op kerk-zijn om zo hun kennis te verdiepen. Het loont om dit kloeke werk te lezen. Levend in een tijd waarin de positie van christendom en kerk sterk is veranderd, blijft de vraag van Eijkman actueel: hoe krijgen we een kerk, die dienend in de wereld staat?' Herman Noordegraaf in: Friesch Dagblad, 23 februari 2004

Verder gesignaleerd in: Het Parool, Sport 07-11-2009.