Leven naast de catastrofe

De Eerste Wereldoorlog luidde in Europa definitief het einde in van de negentiende eeuw. De Groote Oorlog en de naweeën daarvan hadden belangrijke gevolgen voor het politieke landschap in Europa. Het conflict eiste ook een ongekend hoge tol aan mensenlevens. Bij de gevechten kwamen niet minder dan tien miljoen soldaten om het leven. Toch kreeg deze cruciale periode uit de geschiedenis in ons land nooit veel aandacht. De historicus Brands heeft zelfs gesproken van een 'blinde vlek in het historisch bewustzijn van Nederland'. In deze situatie lijkt echter verandering te komen: de laatste jaren zien we duidelijk een grotere belangstelling voor de Eerste Wereldoorlog, zowel bij het grote publiek - denk aan de verkoopsuccessen van de Nederlandse vertaling van de boeken van Pat Barker - als binnen de historische wereld.

Deze bundel bevat de bewerkte teksten van lezingen die gehouden zijn op een studiedag over de Eerste Wereldoorlog, georganiseerd door de Faculteit der Historische en Kunstwetenschappen van de Erasmus Universiteit. De artikelen zijn gegroepeerd rond vier thema's: militaire aspecten, sociaal-bestuurlijke en sociaal-economische problemen en de culturele component van 'leven naast de catastrofe'.    

Inhoud: HANS BINNEVELD/MARTIN KRAAIJESTEIN/MAJRA ROHOLL/PAUL SCHULTEN, Inleiding   WIM KLINKERT, Met de pen of met het zwaard. Militaire middelen en de verdediging van de neutraliteit 1910-1914   RUUD JANSSENS, Nuances in neutraliteit: het optreden van de Koninklijke marine in Nederland en Nederlands-Indië tijdens de Eerste Wereldoorlog   HANS BINNEVELD, Nederland en de oorlogsneurosen   EVELYN DE ROODT, Reacties van Nederlanders op vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog   MARTIN KRAAIJESTEIN, Lokale noden en lokaal beleid   PAUL VAN DE LAAR, Rotterdam tijdens de Eerste Wereldoorlog. De transito-economie nader belicht   JOOP VISSER/MARTIJN VISSER, Profijt en protest. Verscherping der sociale tegenstellingen in Nederland gedurende de Eerste Wereldoorlog   MARIANNE BREZET, De Eerste Wereldoorlog en de groei van de overheidsbemoeienis in Rotterdam   IVO BLOM, Business as usual? Filmhandel, bioscoopwezen en filmpropaganda in Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog   HENK GRAS, Per duikboot door een boerensloot. Aspecten van de theatercultuur in Rotterdam gedurende de Eerste Wereldoorlog   PAUL SCHULTEN/MARTIN KRAAIJESTEIN, Nederlandse gedenktekens van de Eerste Wereldoorlog   Personalia

'Omdat de artikelen bewerkingen zijn van lezingen, zijn ze kort, beknopt en helder. Dat is een van de vele deugden van dit boek. Het leest inderdaad als het verslag van een studiedag: er is voor elk wat wils, en ieder onderwerp wordt voldoende beperkt, begrijpelijk en compact weergegeven, zodat iedereen het begrijpt en niet in slaap valt. De artikelen zijn goed en prettig leesbaar en hebben ongeveer dezelfde heldere stijl zonder jargon. De tekst is nagenoeg foutloos.' Maarten van der Werf in: Recensiebank historischhuis.nl, juni 2002.