Eene bedenkelijke nieuwigheid

Op 10 augustus 1796 namen de curatoren van de Leidse universiteit het besluit Matthijs Siegenbeek te benoemen tot professor eloquentiæ hollandicæ extraordinarius, buitengewoon hoogleraar in de 'Hollandsche' welsprekendheid. Ruim een jaar later hield de drieëntwintig jaar jonge hoogleraar zijn oratie over 'Openbaar onderwijs in de Nederduitsche welsprekendheid'. In Franeker was het hoogleraarschap Grieks inmiddels uitgebreid met de 'Nederduitsche taalkunde'. De universitaire neerlandistiek was geboren, maar niet met algemene instemming. Velen achtten universitair onderwijs in de landstaal niet nodig en beschouwden de oprichting van een leerstoel 'eene bedenkelijke nieuwigheid'. De colleges in welsprekendheid, stijlleer, hier en daar ook in taalkunde, letterkunde en vaderlandse geschiedenis hadden de status van wat later een bijvak genoemd zou worden, en werden vooral gevolgd door studenten in de theologie en de rechten. Pas in de jaren zeventig van de negentiende eeuw werd er een doctoraat Nederlandse letteren ingesteld. De neerlandistiek had zich ontwikkeld tot een algemeen erkende wetenschappelijke doctrine. De bijdragen in deze bundel, verschenen ter gelegenheid van het tweehonderdjarig bestaan van de studie van de Nederlandse taal, letterkunde en taalbeheersing, geven een goed beeld van de verscheidenheid binnen het neerlandistische onderzoek.