De universitaire campus

Op Nederlandse universiteitscampussen wordt momenteel volop gerenoveerd, gesloopt en gebouwd. De basisstructuur van deze complexen werd gelegd in de jaren vijftig, zestig en zeventig, toen de universiteiten een groeispurt doormaakten. Deze ging gepaard met grote ruimtelijke veranderingen, waardoor het aanzien van de universiteiten volledig veranderde. In soms compleet nieuwe stadswijken verrezen fabrieksachtige laboratoria, ziekenhuizen en flats met werkkamers en collegezalen die eerder deden denken aan kantoorkolossen dan aan plekken van geleerdheid. In de bundel De universitaire campus worden verschillende aspecten van deze ruimtelijke transformatie onderzocht. Welke visie op de universiteit, en op de relatie tussen stad en universiteit, lag ten grondslag aan de concentratie? Pasten de nieuwe gebouwen wel bij de zeer onderscheiden werkprocessen die een universiteit herbergt? Welke idealen over de rol van de universiteit in de samenleving werden in de campussen gematerialiseerd? En voor welke uitdagingen stellen de destijds gemaakte keuzes huidige campusplanners?    

Inhoud: AB FLIPSE, Inleiding. Nederlandse universiteitscampussen, 1945-2020   ESTHER GRAMSBERGEN, Uitbreiding van stad en universiteit na 1945   PETER JAN KNEGTMANS, Vergeten nieuwbouwplannen voor de Universiteit van Amsterdam uit de jaren zestig   AB FLIPSE, De Vrije Universiteit Amsterdam als cité universitaire. Tussen gebouwencomplex en campus   RUBEN E. VERWAAL, Een maquette op grote schaal. De campus van de Medische Faculteit Rotterdam   MARJA GASTELAARS, Wie er wel naar toe verhuisde en wie niet. De selectieve verhuisbewegingen van de Utrechtse faculteiten richting Uithof   JORRIT SMIT, Kennisoverdracht op de campus. Transferpunten, bedrijfscentra en science parks in de jaren tachtig

'[...] Ab Flipse maakt in de inleiding gelijk duidelijk dat we het deze keer niet gaan hebben over de ideele maar over de ruimtelijke geschiedenis van de universiteit vanaf 1945 die verder gaat dan het praktische onderzoek ten behoeve van het campusmanagement. Een universiteitshistorisch perspectief zou volgens hem licht kunnen werpen op de interactie tussen universiteit en stad. Hoewel niet alle veertien universiteiten aan bod komen krijg je bij de lezing toch de indruk dat deze bundel een gehoordlijk representatief beeld schetst. [...] Deze worden nu omgevormd tot science parks waar studentenwoningen ook een plekje krijgen. Dat roept bij mij de vraag op in hoeverre de universiteit zijn identiteit als academische gemeenschap nog weerspiegeld kan of moet zien in een nader te kiezen ruimtelijke identiteit. Deze bundel vormt hoe dan ook een goede aanleiding om daar verdere invulling aan te geven.' - Paul Kurstjens in www.rooilijn.nl Tijdschrift voor wetenschap en beleid in de ruimtelijke ordening (2021)

'Een universitaire campus naar Amerikaans voorbeeld, een soort academisch dorp in het groen, is in Nederland nooit aangeslagen. Alleen Twente kent op het landgoed Drienerloo een woon-werk-gemeenschap voor studenten en medewerkers. Maar zo’n campus buiten de stad klinkt in Nederland een beetje verdacht, constateert redacteur Ab Flipse van de bundel De universitaire campus. Bovendien hecht men hier volgens Flipse sterk aan de relatie stad-universiteit.' Ries Agterberg op: DUB, 8 juli 2020

'Flipse onderzocht de geschiedenis van de huisvesting van de VU en schreef er een hoofdstuk over in het boek De universitaire campus, waarin diverse auteurs op initiatief van Flipse de geschiedenis van de huisvesting van de Nederlandse universiteiten bespreken. [...]. Flipse ontdekte in vergadernotulen dat de VU ook in Epe had kunnen staan. [...]. De historicus is ook enthousiast over de vele parallellen die hij vond tussen de ontwikkeling van de campus en de veranderende identiteit van de VU en universiteiten in het algemeen.' Rianne Lindhout voor: Ad Valvas, 25 juni 2020.