Mens en dier

Onze verhouding tot dieren is in de loop der tijd steeds ingewikkelder geworden. Het onderzoek hiernaar heeft inmiddels een eigen etiket gekregen: animal studies. Dit dubbelnummer is gewijd aan de verhoudingen tussen mens en dier in de negentiende en vroege twintigste eeuw - een roerige periode waarin de evolutietheorie van Charles Darwin een einde maakte aan de vanzelfsprekend bevoorrechte positie van de mens en de relatie tussen mens en dier enerzijds empathischer werd, zoals in de opkomst van de dierenbescherming en de omgang met huisdieren, maar anderzijds ook killer en afstandelijker, zoals in de vleesindustrie. De bijdragen gaan over dieren in leven en werk van schrijvers als Bilderdijk en Heijermans, de Diplodocus-diplomatie van Andrew Carnegie, het hondenbeleid onder keizer Wilhelm II, praktijken en debatten rondom het doden van dieren en observaties van vogelliefhebbers die suggereerden dat in de natuur niet uitsluitend de wet van de sterkste geldt.    

Inhoud: REDACTIE, Mens en dier. Ter inleiding   RICK HONINGS, Vriendelijke huisgezellen of ‘ingevleeschde’ duivels. Willem Bilderdijk en de dieren   LUCIE SEDLÁČKOVÁ, Ook de vis moet duur betalen. De representatie van dieren en het vegetarisme in het werk van Herman Heijermans en andere sociaal bewogen auteurs van het fin de siècle   HANNEKE RONNES, De subversieve huiskat. Kunstenaars en poezen in Nederland, 1885-1910   Beeldessay: LEEN DRESEN, Onderling hulpbetoon bij dieren. Gevleugelde voorbeelden in Nederlandse tijdschriften rond 1900   ILJA NIEUWLAND, De ambiguïteit van de dinosaurus. Zeeslangen, Iguanodons en waarom Brussel geen Diplodocus kreeg   IRENA KOZMANOVÁ, Keizer Wilhelm II als hondenbezitter. De instrumentalisering van de monarchie als 'wapen' in debatten over hondenfokkerij   PETER KOOLMEES, Het doden van dieren in Nederland, 1860-1940. Een onbehaaglijk onderdeel van de mens-dierrelatie   Boekzaal der geleerde wereld