‘Allen zijn welkom’

Het Museumplein in Amsterdam trok 125 jaar geleden duizenden bezoekers die er naar sportwedstrijden kwamen kijken. Honderd meter verderop zaten op mooie zomeravonden liefhebbers van klassieke muziek in de tuin van het Concertgebouw naar een uitvoering te luisteren. Weer anderen woonden een spiritistische seance of een samenkomst van het Leger des Heils bij, of zochten een café of winkelgalerij op. De samenleving rond 1900 kende ontmoetingsplaatsen te kust en te keur - groot en klein, permanent en tijdelijk, mobiel en onbeweeglijk, commercieel en idealistisch. Deze bundel presenteert vijftien casestudies van zulke plekken van ontmoeting in het Nederland en België van ruim een eeuw geleden. Winkelpassages, passagiersschepen, tentoonstellingen, cafés, kerkhoven, sociëteiten, uitgaansbuurten, stranden, urinoirs, treinen, hotels, stadions, bibliotheken: wat mocht er wel, wat niet? Wie was er welkom? Hoe verliepen de ontmoetingen?               

Inhoud: Woord vooraf   BEN DE PATER/TOM SINTOBIN/HANS VANDEVOORDE, Ontmoetingsplaatsen in tijden van 'snelverkeer'. Een inleiding   Sport & Religie: JURRYT VAN DE VOOREN, Uit de schaduw van het Rijksmuseum: het stadion als ontmoetingsplaats   HANS KNIPPENBERG, Religieuze ontmoetingsplaatsen: het Leger des Heils in Amsterdam   Muziek & wereldtentoonstelling: THOMAS DELPEUT, De bonte tuinen der muziek. Ontmoetingen in de tuin van het Amsterdamse Concertgebouw rond 1900   MARC JACOBS, Folklore, feest en ontmoeting. 'Brussel 1900' op de Expo '58   Geld & stad: BEN DE PATER, Plaatsen van handel, plaatsen van vertier. De havenstad Rotterdam   ANNELEEN ARNOUT, Laterna Magica. De Brusselse Sint-Hubertusgalerijen als ontmoetingsplek   Boot & hotel: TORSTEN FEYS, Een brug tussen werelddelen en een wereld apart: Trans-Atlantische passagiersschepen als plaatsen van ontmoeting en segregatie   LUT MISSINNE, De burgers van de hotelrepubliek   Lichaam & leven: JAAP GRAVE, Pissoir-urinoir-vespasienne en het taboe   TOM SINTOBIN, 'À chaque plage son cachet'. Het strand van Oostende   Lichaam & geest: WIM CAPPERS, Rust en reuring: de Nederlandse stadsbegraafplaats als ontmoetingsplaats, 1875-1925   ROB VAN DE SCHOOR, Kippeveer en 'die innere Öde'. Spiritistische ontmoetingsplaatsen in Cosinus' Kippeveer, of het geschaakte meisje (1888)   Werk & ontspanning: RUBEN MANTELS, 'Entre le livre et le lecteur, il y a le bibliothécaire'. De bibliotheek als ontmoetingsplek in Gent (1890-1914)   PETER RIETBERGEN, 'Concordia', 'Eendracht', 'Harmonie': de sociëteit als ontmoetingsplaats in Nederlands-Indië   HANS VANDEVOORDE, Pleisterplaatsen. De functie van cafés voor de schrijvers van De Nieuwe Gids en Van Nu En Straks   Abstracts of the case studies   Over de auteurs        

'Het is jammer dat deze mooi verzorgde, met kleurenplaten verrijkte uitgave geen conclusie bevat. Daarin hadden de redacteurs de zeventien dimensies van ontmoetingsplekken die zij in hun inleiding onderscheiden verder kunnen uitwerken [...].' Floris Meens in: TSEG 16 (2019) 3-4, p. 109-111

'De bundel biedt een grote en welkome diversiteit. Naast evidente ontmoetingsplaatsen als het strand, musea of concertzalen, zijn er ook bijdragen over de grote passagiersschepen, begraafplaatsen en urinoirs. Talrijke illustraties maken de beschrijvingen van menselijk verkeer en gedrag levendig voor de lezer.' Joost Jonker via: NBD Biblion, maart 2018

'Wat is de overeenkomst tussen een begraafplaats, een stadion, een strand en een zaal van het Leger des Heils? Het zijn plaatsen waar mensen elkaar ontmoeten. De bundel Allen zijn welkom bevat vijftien opstellen over ontmoetingsplaatsen rond het jaar 1900. [...] In de bundel blijkt dat voor veel andere ontmoetingsplaatsen allerlei codes en ongeschreven regels golden. Zo gold de begraafplaats Oud Eik en Duinen als plek om rustig te wandelen en als een datingplek voor weduwen en weduwnaars. De bundel is rijk en fraai geïllustreerd. De bijdragen zijn van academisch niveau.' Willem Bouwman in: ND Gulliver, 23 februari 2018, p. 14

Ook gesignaleerd in: Historisch Nieuwsblad (maart 2018) 3, p. 90.