Nikolaas van Myra en zijn tijd

Heeft de heilige Nikolaas werkelijk bestaan? Er zijn geen getuigenissen van tijdgenoten bekend en zelfs blootlegging van zijn monumentale grafkerk te Demre heeft niets opgeleverd. Uit latere gegevens valt alleen af te leiden, dat ene Nikolaos uit Patara in de vierde eeuw enkele jaren bisschop is geweest van Myra, een stad in het zuidwesten van het huidige Turkije. De oudste levensbeschrijving die wij kennen, dateert uit de achtste eeuw. Deze vita combineert een aantal oudere wonderverhalen over Nikolaos met elementen uit verwante levens. Door gegevens uit de vita en legenden te toetsen aan wat bekend is over de vierde eeuw, kan A. Blom toch het toneel van Nikolaas' leven schetsen. De decors worden gevormd door beschrijvingen van zijn tijd, zijn land, zijn stad. Nikolaas komt zelf uit de coulissen naar voren als kind van zijn tijd, als man met een publieke functie, als burger van het Grieks-Romeinse Rijk, als christen van vlak na de laatste vervolging in een nog goeddeels heidense wereld, als bisschop onder bisschoppen die elkaar links en rechts verketterden, als rijksgenoot van de redenaar Libanios en de officier-geschiedschrijver Ammianus. De historische Nikolaas blijft ongrijpbaar, maar zijn gestalte kan in deze prachtige 'biografie op de tast' vaker en duidelijker gezien worden dan ooit te voren.    

'De studie is zeer mooi uitgegeven, vlot geschreven en heel leesbaar. Wie weinig of niets afweet van de achtergrond en geschiedenis van Sint Nikolaas, tenzij dat de heilige man uit of via Spanje bij ons is terecht gekomen, krijgt in dit boek een beeld dat toont hoe hij historisch moet zijn geweest. De studie vult een leemte op en nodigt wetenschappers uit om -op analoge wijze- ook andere heiligenlevens van nabij te bekijken, te onderzoeken en uit te werken.' Frans Peerlinck, in: Leesidee, april 1999

'[Blom] is de schrijver van een goed geschreven en zorgvuldig geïllustreerd boek, "Nicolaas van Myra en zijn tijd." Ik zou willen dat het zich in elke middelbare-schoolbibliotheek bevond. En dat het de aandacht trekt van iemand die nu eindelijk eens een keer een verdomd goeie bij voorkeur driedelige tv-documentaire gaat maken over deze veronderstelde bisschop Nicolaos, de heilige Nicolaas in beeldende kunst, muziek, liturgie en literatuur, en zijn wonderbaarlijke Nederlands-Vlaamse verschijningsvorm, die van Sinterklaas, de beste feestheilige die men zich maar wensen kan: als kind en volwassene, als gelovige en doorgewinterde atheïst, als allochtoon en Nederlander, als dichter en rijmende kluns.' Nicolaas Matsier in: Vrij Nederland nr.47 (november 1999)

'Blom werkt in zijn boek rustig en systematisch de gegevens af die de bronnen hem hebben verschaft. Daarbij probeert hij de gegevens steeds in de context van de vierde eeuw te plaatsen. Hier en daar bekruipt de lezer soms het gevoel dat de auteur al die legenden wat al te serieus neemt. In praktisch ieder verhaal schuilt volgens hem wel een kern - hoe klein ook - van waarheid. Blom zal dan ook gerust hier en daar op een dwaalspoor zijn geraakt. De kans is echter groot dat hij de lezer af en toe ook een blik heeft gegund op de man achter de mythe.' Linda Korpershoek in: Fibula, jrg. 40/2, 1999