Uit de marge

In Uit de marge buigen 29 letterkundigen, historici, filosofen en een jurist zich over fenomenen in de kantlijn van de cultuurgeschiedenis: van Olympische kunstspelen tot een zombie-serial, van negentiende-eeuwse dagbladfeuilletons tot naoorlogse paperbackreeksen, van lesbische romanpersonages tot toneelschuwende gemeentebestuurders en van krantencolumns tot Sinterklaasgedichten. Leidmotieven zijn de spanning tussen high, middle en lowbrow, de argwaan jegens bestsellers, het grillige verloop van reputaties en de tijdloosheid van de culturele omnivoor. De bijdragen zijn geïnspireerd door Erica van Bovens pleidooi voor onderzoek naar populaire cultuuruitingen en vormen samen een kleine geschiedenis van de smaak van het brede publiek.    

• Inleiding  
• JANNY BLOEMBERGEN, ‘Toneelgroep Theater’ versus het gemeentebestuur van Ede. Een politiek theaterstuk, met regionale diversiteit en lokale identiteit in de hoofdrol  
• GEMMA BLOK, Nieuwe Kansen in de zombie-wereld. Televisieserie The Walking Dead als anti-elitaire bestseller  
• PETRA BOUDEWIJN, Onbeschrijfelijke prullen? Ideologiekritiek in koloniale middlebrow  
• GILLIS DORLEIJN/SANDRA VAN VOORST, Nieuwe griffels, schone meiden. Paul Rodenko en de Ooievaars  
• LIZET DUYVENDAK, Accrington revisited. Leesclubonderzoek en middlebrow  
• EDDO EVINK, Derrida, Kafka, en de wet  
• JAN HEIN FURNÉE, Kleinburgerlijk vertier. De waarde van cultuur in het negentiende-eeuwse Amsterdamse collegie Ons Genoegen  
• DIRK DE GEEST, Een dichter wordt een bloemlezer wordt een dichter. Herman de Coninck bloemleest Karel Jonckheere  
• RALF GRÜTTEMEIER, Bestsellers als uitdaging van de literatuurwetenschap. F. Bordewijks Karakter  
• MARJOLEIN VAN HERTEN, Koester de canon. Over het lezen van literatuur in het voortgezet onderwijs  
• MARY KEMPERINK, ‘Lesbos-sur-Seine’. Het literaire en medische beeld van de lesbienne (1830-1900)  
• BRAM LAMBRECHT, De kunst van het rouwen. Enquist, Knibbe en de waarde van hedendaagse rouwpoëzie  
• TED LAROS, Naar een functionalistische literatuurhistoriografie. Sociaalwetenschappelijke methoden als hulpmiddel voor de literatuurgeschiedschrijving  
• MARIJKE MEIJER-DREES, Voor ‘gewone’ lezers. De Keur van Nederlandsche Letteren (1827-1829)  
• SARAH DE MUL, Kortfilm Project Deburkanisation. Rachida Lamrabet neemt onze gangbare controledrang op de korrel  
• JAN OOSTERHOLT, Jan Willem Hofstra’s Engelen van mensen (1952). Religie en homoseksualiteit in een vergeten katholieke probleemroman  
• ALEX RUTTEN, Dame noch vent. Agnes Maas-van der Moers strijd tegen de middelmaat  
• KOEN RYMENANTS, Een prijs voor Poespas. De eerste bekroning van S. Carmiggelt  
• MATHIJS SANDERS/MARIEKE WINKLER, Paperbacks met pretentie. Over de reeks Kartons van uitgeverij Polak & Van Gennep (1961-1968)  
• EVERT STAMHUIS, Coughing and sneezing. A fragment of fiction on the case of a certain Charles D. for insult and slander  
• TOOS STRENG, ‘Onder de streep’ in Het Vaderland. Het feuilleton in een Haags liberaal dagblad (1869-1899)  
• JANNEKE VAN DER VEER, ‘Lezen is voor iedereen!’ In gesprek met een bourgondische cultuurgenieter: Eppo van Nispen tot Sevenaer  
• LEONIEKE VERMEER, Honger naar echt. De populariteit van gedrukte dagboeken in de achttiende en negentiende eeuw  
• PIETER VERSTRAETEN, Na de race. Sport en literatuur rond 1900  
• LIESBETH VONHÖGEN, Van makkers en geraas. Sinterklaasgedichten tijdens de Tweede Wereldoorlog  
• JANNEKE WEIJERMARS, ‘Boven lof en blaem verheven’. Prudens van Duyse als bemiddelaar van Maria Doolaeghe  
• LEO WESSELS, Enkele reflecties rond het historisch bewustzijn. Het belang van de tweede rang voor de (Nederlandse) historiografie  
• Over de auteurs

'Uit de marge is in al zijn verscheidenheid veeleer een mooi voorbeeld van de verbreding en verruiming van het onderzoeksobject dan een verzameling ideologisch gemotiveerde kanttekenignen bij cultuurhistorisch ergoed.' Marc van Zoggel in: Spiegel der Letteren 61 (2019) 2, p. 201-204

De meeste artikelen zijn degelijk geschreven en afkomstig van deskundigen op het betreffende vak, maar de diversiteit maakt dat dit boek eerder leest als een aflevering van een tijdschrift met een opgegeven breed thema: canon. Wetenschappelijke gelegenheidsbundel met behoorlijk specialistische artikelen die vooral interessant zijn voor vakgenoten en minder voor een algemeen publiek.' Danny Habets via: NBD Biblion, februari 2019

'Het is een bonte verzameling; zeer interessant voor wie eens wil zien wat er zoal onderzocht wordt op het gebied van literatuurwetenschappen in Nederland. [...] Na alle (impliciete)kritiek op de vensters van de canon die in het onderhavige boek gegeven wordt, staat daar ook een artikel in met de titel Koester de canon. Dat lijkt vreemd, maar ook moedig van de samenstellers. Het stuk gaat over het lezen van literatuur in het middelbaar onderwijs. Werkelijk (bijna) alles komt aan bod in deze bijzondere bundel.' Karin de Leeuw via: deleesclubvanalles.nl, november 2018

'Uit de marge. Kanttekeningen bij de cultuurhistorische canon, bevat studies over veelal veronachtzaamde, marginale en niet-gecanoniseerde cultuurverschijnselen: van Olympische kunstspelen tot een zombie-serial, van negentiende-eeuwse dagbladfeuilletons tot naoorlogse paperbackreeksen, van lesbische romanpersonages tot toneelschuwende gemeentebestuurders en van krantencolumns tot Sinterklaasgedichten. Leidmotieven zijn de spanning tussen high, middle en lowbrow, de argwaan jegens bestsellers, het grillige verloop van reputaties en de tijdloosheid van de culturele omnivoor. Alle bijdragen zijn geïnspireerd door Erica van Bovens pleidooi voor onderzoek naar populaire cultuuruitingen en vormen samen een kleine geschiedenis van de smaak van het brede publiek.' Via: Neerlandistiek.nl (18 oktober 2018).