Een stijgende stand met een zinkend land

In de jaren 1441-1880 kende polder Nieuw-Reijerwaard vier opeenvolgende waterbeheersingssystemen. Deze systemen worden door Bertus Wouda beschreven. Het gaat dus niet om die ene poldermolen of die ene boezem, want die konden verdwijnen of worden vervangen zonder dat het waterbeheersingssysteem als zodanig veranderde. Een stijgende stand met zinkend land vormt de neerslag van een kleinschalig onderzoek waarin de wisselwerking tussen de landschappelijke en maatschappelijke veranderingen een belangrijke rol speelt. De focus ligt hierbij op Ridderkerk en het omringende platteland. Met de opkomst van andere beleggingsmogelijkheden werd polder Nieuw-Reijerwaard voor de Dordtenaren van minder belang. Gaandeweg konden de locale ingezetenen de macht naar zich toetrekken. In de zeventiende eeuw was er zelfs een Dordtse dijkgraaf die zijn eigen beheersgebied niet meer in durfde. Daarna werden de verhoudingen ook ten gunste van de locale ingelanden geformaliseerd en bleef de invloed van de plaatselijke bestuurders toenemen.    

'De lezer wordt geconfronteerd met de problematiek rond de vorming en instandhouding van deze polder [=Nieuw-Reijerwaard]: sedimentatie in de rivier, waardoor rivierbedverhoging ontstond, de relatieve zeespiegelstijging en later ook de gevolgen van klimaatverandering. Doch eveneens de behoefte aan financiers, onder wie Dordtse. De fysisch-geografische omstandigheden zijn door de auteur duidelijk en structureel in tekst en beeld gebracht. De moeilijkheden die overwonnen moesten worden - mede met behulp van Dordrecht - en de uiteindelijke oplossingen komen goed naar voren. [...] Een interessant boek met prachtige (gekleurde) kaarten, waarvan vele de lezer onbekend zullen zijn. Daarbij ontwierp de auteur een vijftal reconstructiekaarten die een waardevolle aanvulling zijn op onder meer de werken van Texeira de Mattos. De studie groeide uit tot een waardevol document dat in full colour werd uitgevoerd.' In: Tijdschrift van de Historische Vereniging Oud-Dordrecht 2009/3, p. 93-94

‘Het mooi verzorgde en rijk geïllustreerde boek verschaft op een degelijke wijze een gedetailleerde kijk op lokale ontwikkelingen in de waterstaat. Deze micro-aanpak is – zoals ook andere publicaties al hebben aangetoond – lonend, omdat op een heel concrete manier de besluitvormingsprocessen kunnen worden ingeschat. Met deze aanpak wil de auteur vooral de relatie tussen stad en platteland herbekijken, en de rol van de landelijke ingelanden opwaarderen. Wouda weet ook overtuigend het lokale waterbeheer in een ruimere, voornamelijk sociaal-economische context te plaatsen. […] Aan discussies omtrent oorzaken en faseringen in dergelijke waterstaatkundige ontwikkelingen kan dit boek zeker een bijdrage leveren.’ S. Zeischka in: De Zeventiende eeuw 27 (2011) 1, p. 199-120

‘Slechts een enkeling zal deze polder [= Nieuw-Reijerwaard bij Ridderkerk] kennen, waardoor deze studie vermoedelijk slechts kan rekenen op een (beperkte) lokale belangstelling. Dat laatste is jammer, want het verhaal dat de auteur schetst, weet duidelijk het lokale te overstijgen. […] De auteur laat […] zien, thuis te zijn in de bronnen van en de literatuur over het gebied. Anders dan men misschien zou vermoeden, bevat deze studie weinig leuke anekdotes over deze polder. De auteur heeft een duidelijke onderzoeksvraag en geeft hierop een zakelijk antwoord. […] Zo beschrijft de auteur vier opeenvolgende waterbeheersingssystemen. Dit verdient navolging door andere waterschapshistorici, die vaak blijven hangen in detaillistische beschrijvingen van poldermolens en sluizen,’ Aron de Vries op: www.historischhuis.nl/recensies 11-01-2010

Verder gesignaleerd in: Nieuwsbrief Milieugeschiedenis van de Lage Landen 2009/5, p. 13