Tussen 1385 en 1435 groeide Amsterdam van een klein, maar ambitieus stadje aan de Amstel uit tot een middelgrote stad met internationale handelscontacten en pretenties. Van een onbetekenend lokaal handelscentrum werd Amsterdam tot een gewilde partner van graven en een gevreesde vijand van de Hanzesteden. Er kwamen nieuwe stadspoorten, een nieuw stadhuis, een nieuw marktplein, nieuwe straten en stegen. Maar de meest markante verandering onderging de stad door een keur aan nieuwe kerkelijke, religieuze en charitatieve gebouwen die vanaf de late veertiende eeuw verrezen. Van één naar twee parochiekerken, van drie naar vijf stadskapellen, van één naar zes gasthuizen en, als meest prominent fenomeen, van nul naar zestien kloosters. In dit boek belicht Bas de Melker deze nieuwe stichtingen. Zij kunnen onmogelijk los gezien worden van de mentaliteits- en gedragsveranderingen van de poorter, vooral wat betreft de wijze waarop hij zijn geloof beleefde en daaraan uiting gaf. In de halve eeuw die in dit boek centraal staat veranderde hier misschien wel evenveel in als in de voor ons zichtbare, ruimtelijke wereld van de stad zelf. De vraag welke wisselwerking er bestond tussen de metamorfose van de devotie en die van de stad staat centraal.
'[...] Het boek is een rijke studie die onderbelichte bronnen vooropstelt, en daarbij een duidelijk analytisch kader hanteert: het boek getuigt van intellectuele kracht op meerdere niveaus. [..] Deze punten laten echter vooral zien dat dit boek de lezer tot denken aanzet en nieuwe onderzoeksideeën kan stimuleren [...] De Melker begint het boek heel mooi en kernachtig: 'De mens verandert de stad. De stad verandert de mens. In dit perpetuum mobile ligt de voortdurende dynamiek van de stadsgeschiedenis besloten.' Laten we hier ook kernachtig eindigen. Voor de veel te vroeg uit de tijd gevallen Bas de Melker heeft middeleeuws Amsterdam duidelijk veel betekend. Zijn boek en nalatenschap gaan buiten kijf veel betekenen voor ons begrip van middeleeuws Amsterdam.' Justyna Wubs-Mrozewicz in Amstelodamum 2022-3, p. 174-175
'[...] Twintig jaar geleden promoveerde Bas de Melker op een indrukwekkend onderzoek naar de razendsnelle ruimtelijke en sociaal-religieuze ontwikkelingen in Amsterdam. Helaas verscheen zijn proefschrift niet in druk. Na zijn vroege overlijden in 2018 hebben collega's en vrienden zich ingespannen om het boek toch uit te geven, zodat we nu kunnen kennisnemen van al zijn bevindingen. [...]'- Marjoke de Roos in Geschiedenis Magazine Sept. 2022-6, p. 57-58
'[...] Bas de Melker heeft een uitzonderlijke knappe studie afgeleverd, die waarschijnlijk nog vele jaren als standaardwerk zal gelden. Vanuit een grote belezenheid en deskundigheid heeft hij een veelheid aan bronnen kritisch in smanehang bestudeerd, daarbij steeds de beperkingen en lacunes van het materiaal in het oog houdend en zorgvuldig maar tegelijk toegankelijk formulerend. [...]' - Marcel IJsselstijn in KNOB Bulletin 2022-2, p. 57-60
'[...] . Interessant voor liefhebbers van de middeleeuwse geschiedenis van Amsterdam, als stad en als samenleving.' Ben de Pater in Geografie mei 2022, p. 44
'[...] De Melker heeft het aangedurfd een religieuze omwenteling te beschrijven op basis van bronnen die in het algemeen juist niet strikt religieus van aard zijn. [...] Religie is los van een sociaal kader niet verkrijgbaar. Voor de historicus is het moeilijk om zich een beeld te vormen van de innerlijke drijfveren van mensen die zeshonderd jaar geleden leefden. De Melker heeft op indrukwekkende manier laten zien hoe ver je daarbij komt door juist bij die maatschappelijke inbedding aan te knopen.' - Koen Goudriaan in Transparant maart 2022, p. 22-25
'[...] Het was een heel bijzonder boek waarin deze Nederlandse mediavist haarfijn aan het ontleden was welke impact de religie had op het hele reilen en zeilen in de stad. [...] - in Christusrex.be januari 2022
'[...] Het is een belangwekkende studie over het ontstaan en de conjunctuur van kerkelijke, religieuze en charitatieve instellingen in Amsterdam in het licht van de stedelijke ontwikkeling tussen 1385 en 1435. [...]' - Peter de Brock in Het Parool 16 okt 2021
Vermeld in: Geografie mei 2022, p. 44 Amstelodamum 4-2021, p. 256