Alles is cultuur

De cultuurgeschiedenis heeft de laatste dertig jaar een onstuimige groei doorgemaakt. Huizinga maakte een revival door, er kwam aandacht voor de sociale geschiedenis van cultuuruitingen en dankzij de opkomst van de mentaliteitsgeschiedenis en cultural turn in de geesteswetenschappen breidde het domein van de cultuurgeschiedenis zich enorm uit. Alle aspecten van de geschiedenis werden beschouwd onder het gezichtspunt van de cultuur, nu opgevat als het proces van betekenisgeving. Cultuurgeschiedenis was niet langer wat er van de geschiedenis overblijft als de politieke en de sociale en economische geschiedenis hun aandeel hebben genomen; cultuurgeschiedenis gaat nu over alles in de geschiedenis: alles is cultuur. In deze bundel reflecteren verschillende cultuurhistorici op ontwikkelingen in de cultuurgeschiedenis van de afgelopen decennia. Waar liggen lacunes en welke nieuwe mogelijkheden dienen zich aan? Wat heeft cultuurgeschiedenis te bieden inzake identiteitspolitiek, multiculturalisme, erfgoedbeheer en nieuwe technologie?    

Inhoud: Voorwoord   REMIEG AERTS/KLAAS VAN BERKEL/BABETTE HELLEMANS, De paradox van het succes. Ter inleiding   Deel I Cultuurhistorische verkenningen: JOSINE BLOK, Cultuurgeschiedenis van het antieke Griekenland na de cultural turn   CATRIEN SANTING, Lichaamsgeschiedenis. Opkomen en onderduiken van een cultuurhistorisch (sub)specialisme   HENK TH. VAN VEEN, De spanning tussen kunstgeschiedenis en cultuurgeschiedenis. De casus van het maniërisme   JAN HEIN FURNÉE, Betekenisverschuivingen in kunst- en cultuurgeschiedenis. De grand opéra Guillaume Tell tussen creatie en receptie   REMIEG AERTS, Architectuur en representatie. De cultuurgeschiedenis van politiek en ruimte   HENK TE VELDE, Politieke cultuur en parlementaire welsprekendheid   MARY KEMPERINK, De convergentie van literatuur- en wetenschapsgeschiedenis. Bekentenissen van homoseksuelen rond 1900, bij wijze van casus   KLAAS VAN BERKEL, Universiteitsgeschiedenis als cultuurgeschiedenis. Over spel, ernst en academische vrijheid   Deel II Theoretische verkenningen: HERMAN PAUL, Bloemen voor Leopold von Ranke. Naar een cultuurgeschiedenis van de geschiedwetenschap   JAAP DEN HOLLANDER, Over het observeren van historische vormen. Systeemtheorie en cultuurgeschiedenis   KIENE BRILLENBURG WURTH, Vrijheid, schoonheid, oorspronkelijkheid. Naar een interdisciplinaire geschiedenis van creativiteit   BABETTE HELLEMANS, De Franse slag. Over Huzinga en de melancholie als cultuurhistorische analyse en erfgoedbeleid   PIETER CALJÉ, De ‘culturele biografie der dingen’ als instrument voor cultuurhistorische analyse en erfgoedbeleid   PETER BURKE, De taak der cultuurgeschiedenis in de eenentwintigste eeuw   Index   Over de auteurs

'Deze bundel is samengesteld naar aanleiding van het emeritaat van Wessel Krul die tot eind 2016 hoogleraar kunst- en cultuurgeschiedenis van de Moderne Tijd was aan de Rijksuniversiteit Groningen. Krul heeft veel kennis ontwikkeld ten aanzien van Johan Huizinga, Thomas Hobbes en John Stuart Mill. In deze bundel stellen diverse cultuurhistorici zich vragen over de moderne cultuurgeschiedenis, die de laatste dertig jaar een enorme groei heeft doorgemaakt. Zo maakte Huizinga een transformatie door kwam er aandacht voor de sociale geschiedenis van cultuuruitingen en verspreidde de cultural turn zich in de historiografie naast de spatial en liguistic turn. Cultuurgeschiedenis is geëvolueerd van een restwetenschap naar een eigendom, ofwel: alles is cultuur en cultuur verbindt alle aspecten van de samenleving. [...] Naast deze thema’s wordt er aandacht besteedt aan het maniërisme, architectuur, welsprekendheid en theoretische geschiedenis, waarbij historici als Johan Huizinga worden besproken. Kortom, voor ieder wat wils.' Mark Beumer in: Kleio-Historia 5 (2019) 9, p. 8-10