Indië verloren, rampspoed geboren

Op 17 augustus 1945 werd in het toenmalige Batavia de Republiek Indonesië uitgeroepen. Nederland was toen al ruim driehonderd jaar aanwezig in de Indonesische archipel en men sprak liefkozend over 'ons Indië'. In werkelijkheid bestond de eenheidsstaat Nederlands-Indië pas sinds het begin van de twintigste eeuw. Nauwelijks had gouverneur-generaal Van Heutsz het centraal gezag gevestigd of in Nederland groeide de vrees dit trotse koloniale bezit weer kwijt te raken. Niet van binnenuit, maar van buitenaf dreigde gevaar. Tegen deze achtergrond schreef jonkheer Sandberg in 1914 de brochure Indië verloren, rampspoed geboren. Onder dezelfde titel belicht journalist Frans Glissenaar deze permanente angst van de koloniale mogendheid Nederland om haar Indië te verliezen, de opkomst van het Indonesische nationalisme, de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd (1945-1949) en de pijnlijke nasleep van het conflict.    

'Behalve met fraai beeldmateriaal (...) heeft Glissenaar het feitenrelaas verlevendigd met indringende citaten. (...) De aardigste bijdrage van Glissenaar zit echter in het cijfermateriaal. Over bijna alle episoden van de koloniale geschiedenis presenteert de auteur cijfers die een idee van de verhoudingen geven. Soms dienen ze om mythes te ontkrachten. De meest fundamentele slaat echter terug op de titel van het boek: het verlies van Indië had geen rampspoed tot gevolg.' Stef Scagliola in: Tijdschrift voor Geschiedenis, 118 (2005), p. 132-134

'Al met al heeft Glissenaar een heel onderhoudend boek geschreven. Het gebruik van vele primaire bronnen en mooi illustratiemateriaal maakt het aantrekkelijk. Eenieder die een bondig naslagwerkje zoekt over Indonesië zal zeker plezier beleven aan Indië verloren, rampspoed geboren.' Saskia de Boer in: Holland 38 (2006) 3, p. 261

Verder gesignaleerd in: Archievenblad (nov. 2003); Historisch Nieuwsblad (mei 2003); Reformatorisch Dagblad, 22-10-2003; NBD Biblion, 07-08-2003; Kabelkrant Piet Kaptein (mei 2003), Recensiebank historischhuis.nl; Moesson 48 (2003) 2; Spiegel historiael 38 (2003) 9, p. 408-410.