Stichtelijke lust

Dirck Volckertszoon Coornhert (1522-1590) was een gedreven participant aan de discussies in zijn tijd over religieuze twistpunten als de menselijke zaligheid en hun moraalfilosofische implicaties. Het toneel bood hem, vanwege het samengaan van woord en beeld, in dat opzicht uiterst effectieve mogelijkheden. Hij combineerde het traditionele en vertrouwde verbeeldingsmiddel van de allegorie bij voorkeur met nieuwe, humanistische, argumentatietechnieken gericht op het overtuigen van andersdenkenden. Toneel bood op deze manier 'stichtelijke lust'. De boodschap die hij aldus indringend gestalte gaf, getuigt van zijn positieve visie op de mens. Als deze uit vrije wil God navolgt, zal hij met Gods hulp zijn heil verwerven. Coornherts tien toneelstukken geven met telkens wisselende accenten aan wat die 'imitatio Christi' voor de dagelijkse levenspraktijk behelsde. Stichtelijke lust levert door zijn verschillende benaderingswijzen van Coornherts toneel een gevarieerde bijdrage aan de cultuurgeschiedenis van de tweede helft van de zestiende eeuw. Het bevat informatie over de literatuur, de argumentatietheorie, de iconologie, en het ethisch-religieuze denken van deze boeiende periode.      

'[...] ik concludeer dat het onderzoek naar het oudere toneel zeer veel gewonnen heeft met Fleurkens' uiteenzettingen over de Franse moralité en het zinnespel (hoofdstuk 2) en over humanistische argumentatiestrategiën (hoofdstuk 3). Bovendien is het Coornhertonderzoek een gedegen en uitvoerige studie rijker.' M. Meijer-Drees in: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde

'Wie de zestiende-eeuwse cultuur bestudeert, mag dit boek niet missen.' L. van Gemert in: Literatuur 12/5 (sept./okt. 1995)

'[..] Anneke Fleurkens heeft een belangrijk boek geschreven dat een overtuigend beeld geeft van de drijfveren en bedoelingen van de toneelschrijver Coornhert. De Coornhert-studie heeft met dit boek aan diepte gewonnen.' H. Duits in: De Zeventiende Eeuw 14/1 (1998)