Muziek en religie

In deze sociaal- en cultuurhistorische studie beschrijft Petra van Langen hoe in Nederland tussen 1850 en 1948 een specifiek katholiek muziekleven met eigen katholieke muziek ontstond en vorm kreeg. De hoofdrollen in deze geschiedenis zijn weggelegd voor twaalf katholieke musici, onder wie bekende namen als Jos Verheijen, Hubert Cuypers en Willem Andriessen, maar ook musici die vooral op lokaal niveau gewaardeerd werden als Henry Cooymans, Elbert Franssen en Jacques Ruijgrok. Aan de hand van verschillende casussen uit de dagelijkse praktijk van deze musici laat Van Langen zien waar de grens tussen het katholieke en het overige Nederlandse muziekleven lag, hoe deze in de loop van de tijd verschoof en in het bijzonder welke rol de katholieke musici hierin hebben gespeeld. Van Langen beperkt zich niet tot het muziekleven binnen de kerk, maar besteedt ook expliciet aandacht aan de ontwikkeling van een katholiek muziekleven buiten de kerk.    

'In verschillende casestudies laat Van Langen prachtig zien hoe de betrokkenheid van professionele musici verschuivingen teweegbracht in de voorheen door clerici gedomineerde organen. Totdat er een priester opstond die stelde dat artistieke kwaliteit altijd leidend moest zijn. Het is een treffend slotakkoord van deze geschiedenis van het katholieke muziekleven, waarin de verhouding tussen religieuze en artistieke argumenten als rode draad fungeert.' Lieke Wijnia in: Tijdschrift voor Geschiedenis 128 (2015) 2, p. 335-337

'[...] helder en vlot geschreven studie [...]' Anton Vernooij in: Gregoriusblad (2015) 2, p. 28-30

'Uiteindelijk concentreert Muziek en religie zich sterker op het vormen van een katholieke wereld dan de muzikanten die er de hoofdrol in spelen.' Peter van Dam in: Geschiedenis Magazine/Boeken (juni 2015) 4, p. 58

'Speciale muziekcommissies reisden door heel Nederland om her en der aanwezige partituren te bestuderen en - eventueel - te vernietigen. Het was ondenkbaar dat men zich niet aan het motu proprio zou houden. De passages waarin wordt geschetst hoe de commissies wild tekeer gingen, zijn wel de mooiste in het boek. [...] Graag had ik meer gelezen over de status van een motu proprio.' Jurjen Vis in: BMGN Low Countries Historical Review 130 (2015) 1, review 13

'Van Langen schreef een interessant boek, waarin naast de[...] kerkmuziekstrijd ook aandacht is voor allerlei meer institutionele zaken. [...] Het eerste deel van het boek is het meest interessant. Daarin wordt goed de strijd tussen de verschillende kermuzikale kampen en ook de verhouding tussen kerkkoren en seculiere koren beschreven.' Roel Sikkema in: Nederlands Dagblad/Gulliver 19-12-2014, p. 6

'[...] de betekenis van dit boek is toch vooral dat het een fascinerend sociaal- en cultuurhistorisch beeld schetst van het Nederlandse katholicisme in de eeuw na het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie. Trouwens, sommige discussies zijn nog altijd actueel!' Wim Kloppenburg in: Muziek & Liturgie 83 (2014) 6, p. 51

Op zondag 28 september 2014 (23.00-00.00 uur) was Petra van Langen te gast bij Musica Religiosa van Radio 5. Zij sprak een uur lang over haar studie Muziek en religie. Tussendoor werd bijpassende muziek ten gehore gebracht, waaronder Alphons Diepenbrocks  ‘Kyrie’ uit de ‘Missa in die festo’.

Gesignaleerd in: Vox Magazine 15 (2014) 1, p. 38.