Kachels, geisers en fornuizen

Het huishoudelijk energieverbruik is enorm gestegen in de twintigste eeuw. Dat komt door de toepassing van centrale verwarming in de woningen, door de sterke toename van het warmwaterverbruik en door het groeiende bezit van huishoudelijke apparatuur. Kolen- en oliekachels zijn vervangen door gasverwarming of stadsverwarming, kolenfornuizen door gasfornuizen of elektrische fornuizen en elektrische boilers of gasgeisers zorgen voor warm water. Deze ontwikkelingen zijn het gevolg van keuzes die huishoudens en andere betrokkenen hebben gemaakt. Dit boek biedt inzicht in deze keuzeprocessen en analyseert de invloed van de overheid, energiebedrijven en woningbouwverenigingen, maar ook van kookleraressen, de Vrouwen Electriciteits Vereniging en andere vrouwenorganisaties. Peter van Overbeeke laat zien dat de Nederlandse huishoudens, als gebruikers van energie en huishoudelijke apparaten, een actieve bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling van de energievoorziening. Het gedrag van de huishoudens is beïnvloed door de stijgende welvaart, ontwikkelingen in de woningbouw -- met name de invoering van de badkamer en centrale verwarming -- en de introductie van het aardgas. Aardgas was echter niet zo belangrijk als vaak wordt gedacht. Ook zonder aardgas zouden de Nederlandse woningen centrale verwarming hebben gekregen, maar dan op basis van blokverwarming en stadsverwarming. En niet de introductie van het aardgas in de jaren zestig, maar die van het flessengas in de jaren vijftig heeft ervoor gezorgd dat er in Nederland zo weinig elektrisch wordt gekookt.    

'Het boek is mooi ingedeeld: de onstuimige ontwikkelingen na 192S, de terugslag in de oorlog, de periode van schaarste daarna gevolgd door toenemende welvaart en de ontdekking van de gasbel onder Slochteren. (...) Al met al presenteert van Overbeeke de materie als een verhaal met een kop en een staart. Wat de leesbaarheid ook ten goede komt is dat we hier te maken hebben met een onderwerp dat letterlijk dicht bij huis is.' Pim Wiersinga in: Woonselectie Rijnmond en Woningnet Magazine, 29-11-2001

'Dit boek [geeft] toch een spannend beeld van de manier waarop de behoeften van huishoudens in de afgelopen eeuw ingrijpend gewijzigd zijn en de mate waarin daarbij keuzes gemaakt konden worden.' Johan Kamermans in: Gewina 26 (2003) 4, p. 244-245

Verder gesignaleerd in: BMGN 120 (2005) 4, p. 683-684; Historica (okt. 2002), p. 17-19; (okt. 2001), p. 28; De Ingenieur, 01-02-2002; ZOZ 44 (juli/aug. 2001), p. 29; De Gelderlander, 29-06-2001; Cd-rom Leesidee 2000-2005.