Het stokje van Oldenbarnevelt

Op 13 mei 1619 werd op het Haagse Binnenhof Johan van Oldenbarnevelt onthoofd. Terwijl hij steunde op een eenvoudig houten stokje sprak de 71-jarige staatsman daar zijn laatste woorden. Het 'stockske' van Oldenbarnevelt, bezongen door Vondel, is nadien een symbool geworden voor het onrechtvaardige vonnis dat de oude staatsman moest ondergaan. Maar waarom werd Oldenbarnevelt eigenlijk onthoofd? Welke rol heeft hij gespeeld in de vaderlandse geschiedenis, waarom kwam hij in conflict met prins Maurits en hoe werd er door tijdgenoten gedacht over zijn gewelddadige dood? In Het stokje van Oldenbarnevelt wordt op al deze vragen antwoord gegeven. De lange politieke carrière en het tragische einde van deze grote staatsman uit de Nederlandse geschiedenis worden geschetst tegen de achtergrond van de bredere politieke en militaire ontstaansgeschiedenis van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Bovendien besteedt de historicus Geert Janssen uitgebreid aandacht aan de manier waarop deze omstreden executie in de nationale geschiedschrijving van Nederland is verwerkt.    

'Vooral in onze dagen is de kennis van de "vaderlandse geschiedenis" bij velen onder de maat. Om daar wat aan te doen staat er voldoende literatuur ter beschikking, van een vuistdikke biografie als het werk van Ben Knapen tot de beknopte historische roman van Nicolaas Matsier. Maar wie voor een onderwerp als dit non fictie verkiest boven fictie en toch geen historicus van professie is (en vreest in de complexe diplomatieke en kerkhistorische politieke strijdvragen te verdrinken), is deze bescheiden maar mooi geïllustreerde historische monografie misschien toch aanbevelenswaard.' FB in: Benedictijns Tijdschrift (2019) 2, p. 96

'Geschiedenis, niet in de vorm van dorre feiten en jaartallen, maar in de vorm van verhalen: dat is de formule van de serie Verloren Verleden'. In: Dagblad De Limburger, 17-08-2001

'Het stokje van Oldenbarnevelt is nummer 14 in deze lovenswaardige reeks, en heeft als onderwerp de in het verleden zowel mateloos bewonderde als diep verguisde landsadvocaat van Holland, Johan van Oldenbarnvelt (1547-1619), onder wiens leiding Holland uitgroeide tot verreweg het machtigste gewest van de Republiek, alvorens hij letterlijk zijn hoofd verloor in de naar burgeroorlog neigende religieuze twisten binnen de hervormde kerk in de jaren 1610-1618. Ook dit deeltje is verfrissend; smeuïge anecdotes en een consequent volgehouden grote lijn wisselen elkaar af.' Drs. Henk Looijestein: Recensiebank historischhuis.nl

Verder gesignaleerd in: Spiegel Historiael, 36 (2001); Cd-rom Leesideeën 2000-2005.