Van hof tot overheid

Schrijvers bestaan bij de gratie van anderen: de theaterdirecteur, boekverkoper, mecenas, criticus of uitgever. Dit boek biedt een eerste overzicht van de literaire instituties die vanaf de middeleeuwen tot nu in het Nederlandse taalgebied actief waren: het hof (ca. 1150-1450), het klooster (dertiende-zestiende eeuw), rederijkerskamers (1400-1700), drukkers en boekverkopers (1450-1800), de Amsterdamse schouwburg (1638-heden), letterkundige genootschappen (achttiende eeuw-heden), literaire kritiek (ca. 1700-heden), literatuurwetenschap (achttiende eeuw-heden), de uitgeverij (negentiende eeuw-heden), literatuuronderwijs (negentiende eeuw-heden), bibliotheek (negentiende eeuw-heden) en de overheid (negentiende eeuw-heden). Het laat zien hoe groot hun invloed was op de productie, distributie en consumptie van literatuur, op de thematiek en vormgeving van teksten, op het verspreiden en waarderen ervan.

De hoofdstukken zijn geschreven door Nederlandse en Vlaamse specialisten. Beide redacteuren zijn werkzaam op het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam, waar literaire instituties al decennialang ruime aandacht krijgen in onderzoek en onderwijs.    

Inhoud: JEROEN JANSEN/NICO LAAN, Inleiding   REMCO SLEIDERINK, Het hof (ca. 1150-1450)   THOM MERTENS, Het middeleeuwse klooster als literaire instelling (dertiende eeuw-zestiende eeuw)   ARJAN VAN DIXHOORN, De rederijkerskamer (1400-1700)   PAUL DIJSTELBERGE, Drukkers en boekverkopers (1450-1800)   JEROEN JANSEN, De Amsterdamse schouwburg (zeventiende eeuw-heden)   WILLEM VAN DE BERG, Letterkundige genootschappen (achttiende eeuw-heden)   NICO LAAN, Literaire kritiek (ca. 1700-heden)   NICO LAAN, Literatuurwetenschap, in het bijzonder de neerlandistiek (achttinde eeuw-heden)   L. KUITERT, Uitgeverij’ (negentiende eeuw-heden)   GERARD. DE VRIEND, Literatuuronderwijs (negentiende eeuw-heden)   G.F.H. RAAT, De bibliotheek, in het bijzonder de openbare bibliotheek (negentiende eeuw-heden)   KLAUS BEEKMAN, De overheid (negentiende eeuw-heden)   Bibliografie   Register   Over de auteurs

'Van hof tot overheid is door het gebrek aan theoretische consensus geen consequente literatuursociologische bundel geworden. Ook lijkt erg een samenhangend historisch verhaal te worden verteld. De artikelen zijn eerder te lezen als bruikbare overizhten van wat men in de verschillende deelgebieden de afgelopen decennia te weten is gekomen. [...] Het synthetische karakter maakt het boek heel nuttig, vooral voor studenten, maar het zorgt er tegelijk voor dat het boek weinig nieuw onderzoek bevat. [...] Van hof tot overheid is een belangrijke stap in het Nederlandse onderzoek naar instituties, maar het inspireert vooral tot het zetten van nieuwe stappen: naar transnationaal en multimediaal institutioneel onderzoek, waarin getoond wordt dat er zowel vroeger als nu nauwelijks van een 'autonoom' literair veld sprake kon zijn.' Laurens Ham voor: BMGN 131 (2016), review 53

'Wie bijna negenhonderd jaar bespreekt in amper driehonderd pagina's heeft nauwelijks ruimte voor diepgang, zou men denken. Toch is dit werk interessant door juist de periodisering (circa 1150 tot nu) en de thematische breedte. [...] Het hele werk is goed in evenwicht. [...] Wie een nagenoeg compleet overzicht van literaire instituties zoekt, kan hiermee goed uit de voeten. [...] Over het algemeen is de bundel toegankelijk en afwisselend, met soms een excursie in de diepte. Daarmee wijken de samenstellers af van de gebruikelijke oppervlakkigheid van handboeken.' Tom Duurland op www.historischhuis.nl, 21-05-2016

'[...] met Van hof tot overheid [ligt er] een overzichtelijk handboek waarvan de hoofdstukken zeker ook toegankelijk zijn als je niet volledig ingevoerd bent in de wereld van de literaire instanties'. Leon Mijderwijk op: www.historien.nl, 17 februari 2016.

Verder gesignaleerd in: Mededelingen van de stichting Jacob Campo Wyerman 39 (2016) 1, p. 95.