Geduchte verbeeldingskracht!

Door veel literatuurhistorici wordt het 'romantisch verbeeldingsbegrip' gezien als meest typerend kenmerk van de romantische literatuuropvatting. In zijn boek onderzoekt Gert Jan Johannes welke rol het begrip 'verbeelding' speelt in de literatuuropvattingen van negentiende-eeuwse Nederlandse auteurs, met name zes dichters die in de literatuurgeschiedenis te boek staan als romantici: Hieronymus van Alphen, Willem Bilderdijk, Johannes Kinker, Isaac da Costa, Everhardus Johannes Potgieter en Albert Verwey. Rond 1780 beginnen een aantal vaste rederingen betreffende de verbeelding in zwang te komen. De hoofdlijnen blijven tot diep in de eerste helft van de negentiende eeuw populair. Dit standaardbetoog beweegt zich globaal binnen het kader van de achttiende-eeuwse denktrant. Typerend is het zoeken naar evenwicht tussen enerzijds waardering voor de verbeelding, en anderzijds wantrouwen tegen dit vermogen. In de tweede helft van de periode 1780-1840 ligt dit betoog onder vuur. Johannes brengt de geringe weerklank van het 'romantische verbeeldingsbegrip' in de eerste helft van de negentiende eeuw in Nederland in verband met twee tegengestelde tendensen. De Bilderdijkiaanse nadruk op en waardering van het gevoel en de Kinkeriaanse nadruk op de verbeelding sluiten elkaar uit en heffen elkaar op in plaats van elkaar te versterken en te leiden tot de vorming van een nieuw, romantisch gekleurd standaardbetoog.