De Nederlandse gereformeerde Liturgie 1566-1639

2e druk 9789464551631 beschikbaar

Miljoenen Nederlanders zijn sinds 1566 gedoopt na het uitspreken van het doopformulier zoals dat tot op de dag van vandaag achterin menig gereformeerd psalmboek te vinden is. Waar komt dat formulier vandaan? Hoe heeft het zich sinds de eerste publicatie ontwikkeld? Hoe is het opgebouwd? De auteurs van dit boek proberen antwoord te geven op dit soort vragen voor het doopformulier en voor het liturgisch materiaal waarmee het gepubliceerd is en dat tezamen als de Liturgie wordt aangeduid. Zij richten zich daarbij in het bijzonder op het ontstaan en de ontwikkeling van de teksten in de periode tussen 1566 en 1639. Naast het doopformulier betreft dat bijvoorbeeld het formulier voor de bediening van het avondmaal en het formulier voor de bevestiging van een huwelijk. Tevens worden achttien gebeden besproken voor gebruik in de kerkdienst, aan huis en in kerkelijke vergaderingen. De auteurs presenteren per formulier en gebed de liturgische teksten zoals ze in de zestiende en zeventiende eeuw zijn verschenen. In het ene geval is er nauwelijks sprake van ontwikkeling en varianten, zoals bij de bevestiging van predikanten, ouderlingen en diakenen. In het andere geval, zoals in de bede voor de overheid, lijkt het aantal tekstvarianten bijna oneindig. Een overzicht van alle publiek toegankelijke uitgaven in het tijdvak 1566-1639 waarin de Liturgie is opgenomen, en die nu nog behouden zijn, completeert dit naslagwerk.

'[...] Zaterdag presenteren ze in Utrecht het boek ”De Nederlandse gereformeerde Liturgie 1566-1639”. Daarin wordt niet alleen het geschiedenisverhaal achter elk formulier en gebed verteld, maar is ook de kritische tekst ervan opgenomen. Hoewel het onderzoeksproject, dat in 2019 startte onder de naam ”Dynamiek van de klassieke gereformeerde Liturgie in de Nederlanden”, nog doorloopt, is de uitgave van het boek een mijlpaal. [...]' - Kees van den Brink in Reformatorisch Dagblad 5 dec. 2024, p. 20

'[...] Het is een prachtig werk gebaseerd op grondig onderzoek. [...] Het tweede gedeelte van dit standaardwerk, over de gebeden, is net zo boeiend als het eerste gedeelte. [...] Deze nieuwe onderzoeksstandaardserie verdient een ereplek in iedere studeerkamerbibliotheek van die predikanten en theologen die de gereformeerde traditie en wordingsgeschiedenis daarvan ook maar enigszins een warm hart toedragen.' - Eddy Mul in Groninger Kerkbode jaargang 137-3