Goejanverwellesluis

Op 28 juni 1787 begaf Wilhelmina van Pruisen zich naar het 'vijandige' Holland. Haar echtgenoot, stadhouder Willem V, bleef achter in Nijmegen, waar hij zich had teruggetrokken omdat de revolutionaire grond in Den Haag hem te heet onder de voeten was geworden. In de buurt van de Goejanverwellesluis (bij Gouda) werd de prinses door de revolutionaire burgers aangehouden. Wilhelmina riep de hulp in van haar broer - de koning van Pruisen - die vervolgens korte metten maakte met de patriotse revolutionairen in de Republiek. Daarmee kwam er een einde aan een politieke ontwikkeling die had kunnen resulteren in de eerste democratische revolutie op Europese bodem. Arie Wilschut, docent geschiedenis aan de Educatieve Faculteit Amsterdam, beschrijft de strijd tussen patriotten en prinsgezinden. Hij gaat daarbij ook in op de vraag waarom er in de Nederlandse geschiedschrijving altijd zo wordt geschamperd over de 'patriotjes' die 'soldaatje' speelden.    

'De betekenis van beide boekjes is niet alleen dat ze historische gebeurtenissen op boeiende wijze tot leven brengen, maar ook dat ze zoveel aandacht schenken aan de discussie over die gebeurtenissen in onze geschiedschrijving.' Johan Wijne in: Historisch Nieuwsblad, 19-08-2001

'Er zijn boekhandels die in hun geschiedenisafdeling een opzichtige display hebben opgesteld om de reeks Verloren Verleden onder de aandacht van de klanten te brengen. En terecht. Onze vaderlandse geschiedenis, lange tijd gesmaad en gehoond, wordt weer eens voor het voetlicht gebracht, onder meer door deze voortreffelijke reeks dunne boekjes. Uitgangspunt is: bekende momenten, personen of uitdrukkingen pakkend te beschrijven en in bredere context te plaatsen, met aandacht voor de historische canon, de beeldtraditie en de huidige stand van onderzoek. (...) Het verhaal van Arie Wilschut over Goejanverwellesluis (deel 9 in de reeks) bevat al die ingrediënten. Wilschut - nog maar enkele jaren geleden een strijdvaardig pleitbezorger van vaardighedenonderwijs - bewijst de stelling dat in elke goede historicus een ouderwets rasverteller schuilgaat, bij wie het publiek aan de lippen hangt. (...) Het boekje is fraai geïllustreerd, mede door Wilschuts eigen foto's van de huidige plek van aanhouding bij Goejanverwellesluis. (...) Een aanrader voor de schoolbibliotheek!' Jan van Oudheusden in: Kleio 42 (2001) 1

'Wilschut is erin geslaagd een weinig tot de verbeelding sprekende maar cruciale episode in de Nederlandse geschiedenis op verhelderende en aantrekkelijke wijze te presenteren. Het feit dat hij Goejanverwellesluis, het symbool van het einde en de mislukking van de beweging, als kapstok gebruikt mag hem niet worden aangerekend. Goejanverwellesluis behoort nu eenmaal tot het collectieve geheugen op grond waarvan de historicus zijn publiek kan aanspreken.' Louis Sicking in: Holland 34 (2002) 1

'De auteur (...) heeft een voorbeeldig werk geschreven.' Walter Smits in: Cd-rom Leesideeën 2000-2005.

Ook genoemd in: Geschiedenis Magazine 54 (2019) 7, p. 42.