Floris V ontvoerd en vermoord

De moord op de Hollandse graaf Floris v heeft veel aandacht gekregen in de geschiedschrijving en literatuur van de Lage Landen, vooral die van het graafschap Holland en de latere Republiek. Dat begon al spoedig na de moord in 1296 en is sindsdien eigenlijk nooit opgehouden. Iedere tijd creëerde zijn eigen visie op de gebeurtenissen en de achtergronden daarvan, zowel in woord als beeld, want ook afbeeldingen verschenen sinds de vroege zestiende eeuw veelvuldig. Was graaf Floris de schurk die de echtgenote van Gerard van Velzen verkrachtte en kan de moord worden gezien als zijn verdiende straf of ging Gerard van Velzen veel te ver door zich op gewelddadige wijze te verzetten tegen de van God gegeven landsheer? In dit boek wordt aandacht besteed aan de productie, overlevering en receptie van het historielied over de moord op Floris v, dat dateert van kort na de dramatische gebeurtenissen en dat daarna gedurende zo’n vijf eeuwen veelvuldig werd gezongen en besproken. Van dat lied bestaan uiteenlopende versies en bewerkingen – in handschrift en druk – die hier voor het eerst in samenhang worden bestudeerd en uitgegeven.

Wim van Anrooij is emeritus-hoogleraar Nederlandse literatuur tot aan de Romantiek (Universiteit Leiden). Hij publiceerde onder meer over middeleeuwse historiografie (herautenpoëzie, de Haarlemse gravenportretten, de traditie van de Negen Besten, de Kattendijke-kroniek en het Berghse kroniekenhandschrift), verzamelhandschriften, spreuken, vakgeschiedenis en de tekst- en beeldtraditie rond de Mond der Waarheid, een populaire bezienswaardigheid in Rome. Met Paul Hoftijzer stelde hij twee boeken samen over de Bibliotheca Thysiana te Leiden, waarvan hij jarenlang curator was. Thans werkt hij aan een monografie over Louis Couperus en de Middeleeuwen.

'[...] Al snel na Floris' dood is het wrede lot van de Hollandse graaf bezongen in een lied, dat eeuwenlang in zwang is gebleven in verschillende versies en bewerkingen. Neerlandicus Wim van Anrooij onderzocht het ontstaan en de overlevering van deze teksten. Alle relevante varianten zijn nu uitgegeven en toegelicht in deze fraaie publicatie. [...]' - Marjoke de Roos in Geschiedenis Magazine nr. 7 (2025), p. 78

'[...] Dit boek kun je best bijzonder noemen, omdat dit boek vijf eeuwen samenbrengt van het historielied en dat in één uitgave. Ik moet wel vermelden dat het niet een boek voor iedereen is; het leest namelijk niet altijd even gemakkelijk, mede doordat de teksten van het Historielied in oud-Hollands zijn geschreven. Aan de andere kant maakt dat het boek ook weer interessant, vooral omdat er ook vele afbeeldingen van en rond het Historielied zijn afgebeeld. Het boek is verder goed verzorgd, deugdelijk papier wat de afbeeldingen goed tot hun recht laat komen.[...] Maar voor degenen die interesse hebben in dit onderwerp is het zeker een must-read.' - Elma Bruin in The New Royalty World Boeken Blog juni 2025

'[...] Dit boek brengt vijf eeuwen van het historielied in kaart, waarbij voor het eerst alle versies werden geanalyseerd. INgeleid door Wim van Anrooij, een autoriteit op het gebied van middeleeuwse literatuur, biedt het boek een diepgravende kijk op het middeleeuws drama met aandacht voor de productie, overlevering en receptie van het historielied over de moord, daterend van kort na de gebeurtenissen. [...]' - Michel Dutrieue in Stretto juni 2025