Het ontstaan van het graafschap Holland

Dit dubbeldikke themanummer is geheel gewijd aan het ontstaan van het graafschap Holland. In 1018 verstevigde de 'West-Friese' graaf Dirk III zijn onafhankelijke positie door een leger van keizer en bisschop bij Vlaardingen te verslaan. Die gebeurtenis wordt wel gekenschetst als de start van een onafhankelijk graafschap Holland en werd dit jaar gevierd onder meer door een grootschalig re-enactment van de slag. De studie van het vroege graafschap Holland mag zich de laatste tijd in de belangstelling verheugen  van nieuw onderzoek en nieuwe onderzoeksmethodes. Voorheen werd het graafschap vooral bestudeerd als de geschiedenis van de grafelijke dynastie, maar tegenwoordig, en dus ook in dit themanummer, hanteert men een multidisciplinaire benadering van archeologie, historische geografie, numismatiek en studie van schriftelijke bronnen.    

Inhoud: RIK JANSSEN, Voorwoord   REDACTIONEEL, Het ontstaan van het graafschap Holland. Naar een multidiscipliniare benadering   DICK DE BOER, In de ochtendnevels. De contouren van Holland in perspectief   SJOERD KLUIVING, Wind, zee, rivier, veenvorming en de mens. Over de vorming van het natuurlijke landschap van Holland   KEES NIEUWENHUIJSEN, Het ontstaan van het graafschap Holland. Twee oude bronnen opnieuw bezien   TIM DE RIDDER, Graven naar Holland. Een archeologische invalshoek voor nieuw onderzoek   YVONNE BOS-ROPS, Schenkingen, privileges en het ontstaan van een systeem. Hollandse graven en hun archief (889-1299)   PETER ILLISCH, Hele en halve penningen. De oudste muntslag in Holland   RENÉ PROOS, De stoel van Overschie   GILLES DE LANGEN/HANS MOL, Kerk, macht en ruimte in Holland tot het midden van de 11de eeuw. De uitbouw van het parochiewezen tussen Maas en Vlie   MARCO MOSTERT, Onruststokers aan de randen van het Rijk. 1018: Keizer Hendrik II tussen BolesŁaw Chrobry en Dirk III   HOLLAND bloc: Tijdingen: WOUTER LINMANS, Een eeuwenoude veldslag in de Broekpolder   Topstuk: TIM DE RIDDER, Een kist met gaatjjes   Beeldessay: AD VAN DER ZEE, De verbeelding van de Slag   Column: PAUL KNEVEL, Leve de levende geschiedenis   Signalementen   Noten   Over de auteurs  Uithoek: HENK LOOIIJESTEIJN, Het Valkhof in Nijmegen

'Rik Janssen présente dix auteurs qui étudient le développement du comté de Hollande et de son peuple depuis ses origines et qui envisagent leurs sujets de façon à la fois globale et minutieuse [...].' Chr. Van den Bergen-Pantens in: Scriptorium (2019) 2, p. 74

'Holland gaat terug naar de diepe wortels. Het themanummer van het historisch tijdschrift staat namelijk in het teken van het ontstaan  van het graafschap Holland. [...] Het themanummer is al met al een gevarieerd en aantrekkelijk boekje over Holland.' Leon Mijderwijk in: Detectormagazine 164 (mei 2019), p. 33

'Na een periode van weinig aandacht voor de vroege geschiedenis van Holland valt er nu duidelijk een kentering te bespeuren. Die is te danken aan een multidisciplinaire aanpak, waarbij de resultaten van archeologie, historische geografie en onderzoek van schriftelijke bronnen geïntegreerd worden. Het nieuwe beleidsprogramma van de provincie Zuid-Holland, getiteld "Het ontstaan van het graafschap Holland", heeft aan die ontwikkeling belangrijk bijgedragen en doet dat nog steeds. Zo heeft de provincie ook de publicatie mede mogelijk gemaakt van dit interessante en zeer fraai in kleur geïllustreerde dubbelnummer van Holland Historisch Tijdschrift. Dit themanummer biedt een helder inzicht in de praktijk en de bedoeling van de hierboven genoemde multidisciplinaire aanpak.' Han C. Vrielink via: historischhuis.nl, maart 2019

'Het werk van niet-historici die aan het eerdere bronnenonderzoek een extra dimensie toevoegen, maakt duidelijk dat multidisciplinair onderzoek de nieuwe standaard is. [...] Het themanummer is al met al een gevarieerd en aantrekkelijk boekje over het vroege Holland.' Leon Mijderwijk via: historien.nl, 17 maart 2019.