Hert-Spiegel

Een zoektocht naar het summum bonum, het hoogste goed, dat is de inhoud van het moralistisch-didactische gedicht de Hert-spiegel van de bijbels of christen-humanist Hendrik Laurensz. Spiegel (1549-1612). De mens heeft de zucht tot weten gekregen, de belangrijkste der neigingen die hij als enig levend wezen op aarde bezit. Om deze weetzucht te kunnen bevredigen, heeft God de mens het schepselboek geschonken. Dit boek der natuur vormt de Umwelt, het complex fenomenen tussen welke de mens leeft en waartoe hij, als natuurlijk wezen, behoort. Door bestudering van dit schepselboek (makrokosmos) en doorgronding van zijn ziel (mikrokosmos), zo meent Spiegel, kan de mens inzicht krijgen in zichzelf, in wat voor hem persoonlijk het summum bonum inhoudt en in zijn plichten tegenover God, zichzelf en zijn naaste. De editie van de Hert-spiegel van de hand van F. Veenstra is gebaseerd op het handschrift KB 74 J 54, omdat deze versie dichter bij de autograaf van Spiegel staat dan de eerste druk uit 1614. In een uitvoerig commentaar belicht Veenstra de moraal-filosofische en psychologische aspecten van dit belangrijke zeventiende-eeuwse gedicht.