Het lange leven van het pamflet

Pamfletten zijn net honden. Ze kunnen flink bijten, bestaan al eeuwen lang, in heel veel verschillende soorten, en hoewel iedereen er een concrete voorstelling van heeft, is het toch verre van eenvoudig ze te definiëren. Pamfletten vormen dan ook uitdagend onderzoeksmateriaal, zowel voor historici en kunsthistorici, als voor literatuur- en boekwetenschappers. De bundel Het lange leven van het pamflet laat dat zien. In vijftien studies, geschreven door een keur van experts uit verschillende disciplines, krijgt het pamflet voor het eerst de aandacht die het verdient. Het wordt belicht over een lange periode en met het oog op diverse thema's, zoals propaganda, ideologie, beeldvorming, metaforiek, rijm, afbeeldingen, typografie, distributie en censuur. Centraal staan Nederlandse pamfletten, uit verzamelingen die in Nederland aangelegd zijn en bewaard worden, maar er is ook aandacht voor buitenlandse pamfletten en de belangrijkste studies die daarover zijn gepubliceerd.    

Inhoud: Voorwoord   MARIJKE MEIJER DREES, Pamfletten: een inleiding  1 Boekwetenschap: vorm en verspreiding van pamfletten: PIET VERKRUIJSSE, 'Gedruckt in seghwaer, op de pars der lijdtsaemheyt'. Boekwetenschap en pamfletliteratuur   PAUL DIJSTELBERGE, Ik wil dat er gelezen wordt. Boekgeschiedenis: analytische bibliografie, boekarcheologie   JEROEN SALMAN, Het nieuws op straat. Actueel drukwerk in het vroegmoderne distributienetwerk  2 Historiografie: het pamflet als nieuws- en propagandamedium: VINCENT VAN ZUILEN, Bronnen van identiteit. Het algemeen Nederlands saamhorigheidsgevoel in enkele pamfletten over de Nederlandse Opstand   SOFIE CERUTTI, De Socratische Oorlog. Een pamflettenstrijd over geloof, homoseksualiteit en persvrijheid   RUTGER DE GRAAF/JOSÉ DE KRUIF, Schieten met papieren schroot. Pamfletten en dagbladpers in de negentiende eeuw   DENNIS BOS, Praktisch nut en de kracht van een symbool. Socialistische brochures in Nederland  3 Letterkunde: literaire aspecten van het pamflet: MARIJKE MEIJER DREES, Goed voor de ogen. Brilmetaforiek en vroegmoderne pamfletten   CLAZINA DINGEMANSE/JOOST VRIELER, Boeren bekritiseren regenten. Twee berijmde schuitpraatjes uit 1747   PAUL J. SMITH, De Gestaarte Engelsman en de Beulingen van Rabelais   YOLANDA RODRÍGUEZ PÉREZ, Propaganda en persuasio in proza en poëzie. Spaanse pamfletten over de Tachtigjarige Oorlog  4 Iconografie: prenten in pamfletten: J.C. NIX, Pamfletten tussen historieprenten   DANIËL R. HORST, De metafoor als cliché. Het beeld van Willem van Oranje in propagandaprenten uit de eerste decennia van de Nederlandse Opstand   CHRISTI M. KLINKERT, Knokpartijen, krant en kunst. Oorlogsverslaggeving in nieuwsprenten en pamfletten rond 1600  5 Digitalisering: pamfletten en ander historisch materiaal: AD LEERINTVELD, Pamfletten op het scherm. De website Digitale Atlas Geschiedenis (DAG)  Lijst van illustraties  Personalia van de auteurs

'Na jaren catalogiseren begint de in veel opzichten unieke Nederlandse pamflettenproductie nu ook werkelijk zichtbaar te worden.' Ton van Strien in: Literatuur [De Groene Amsterdammer] 130 (2006) 2

'Het lange leven van het pamflet is een rijke bundel, die duidelijk maakt dat pamfletten op vele manieren bestudeerd kunnen worden en daarmee een zeer interessante bron voor onze kennis van het verleden kunnen vormen.' Peter Sijnke in: Archievenblad (nov. 2006), p. 37

'Knap en transparant proza met fraai beeldmateriaal.' Piet Kaptein op kabelkrant en radio Noord-Holland, 8 mei 2006

'De verdienste van Het lange leven van het pamflet is dat de invalshoeken van de verschillende letterendisciplines naast elkaar zijn gezet, maar ook met elkaar geconfronteerd worden.' Els Stronks in: Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden 122 (2007) 3

'Doordat zoveel verschillende wetenschappelijke disciplines een bijdrage leveren aan deze bundel ontstaat een spannend, maar ook een vergruisd beeld van het pamflet als fenomeen. Toch is er veel te genieten in deze bundel.' Drs. Aron de Vries in: recensiebank HistorischHuis.nl

' [...] is one of the first attempts to view the pamphlet as an object of study in itself.' E. Verbaan in: The year's work in modern language studies 69 (2007) 2009

Verder gesignaleerd in: Geschiedenis Magazine (okt. 2006) 7, p. 59; De Groene Amsterdammer, 15-09-2006; en op: www.persmuseum.nl; Ons Amsterdam (nov./dec. 2006), p. 423.