Vermaak van de elite in de vroegmoderne tijd

Deze bundel beschrijft de wijze waarop volwassenen uit de hoogste regionen van de samenleving zich in de vroegmoderne tijd vermaakten als zij in gezelschap waren. Er wordt niet alleen gekeken naar de verschillende Europese vorstenhoven en het stadhouderlijk hof in Den Haag, maar ook naar het vermaak van de gegoede burgerij. Men jaagde, wandelde door prachtig aangelegde tuinen, luisterde naar muziek en voordrachten en bezocht de schouwburg. Ook had men plezier in tennis, kostbare verzamelingen, loterijen en optische spelletjes in spiegelkamers. Deze en andere vormen van vermaak worden hier vanuit verschillende disciplines toegelicht. Vergelijkend onderzoek laat zien welke vormen van vermaak typisch waren voor een bepaalde groep en welke vormen geleidelijk overgenomen werden door andere groepen. Ook wordt aandacht besteed aan het soms plichtmatige karakter van het vermaak, bijvoorbeeld in het kader van opvoedkundige idealen.    

Inhoud: Voorwoord   J.A.F. DE JONGSTE, Ter inleiding: elites en vermaak   D.J. NOORDAM, Leidenaren en hun buitenverblijven in de vroegmoderne tijd   CW. FOCK, Het decor van huiselijk vermaak ten tijde van de Republiek   O. WTTEWAALL, De tuin van kasteel Heemstede bij Houten   C. DE BONDT, Tennis aan het Italiaanse hof (1450-1650)   M. STOMPÉ, Het hogeschoolrijden in de zestiende en zeventiende eeuw   J.A. HENDRIKX, Jacht als vermaak voor de elite   E. KOLFIN, 'Betaamt het de Christen de dans te aanschouwen?' Dansende elite op Noordnederlandse schilderijen en prenten (circa 1600-1645)   P.J. SMITH, Vermaak, melancholie en medische satire in het toneel van Molière   M. KEBLUSEK, 'A divertissiment of little plays'. Theater aan de Haagse hoven van Elizabeth van Bohemen en Mary Stuart   B. THIJS, Nachtegaal in nevelen. Mythologie als instrument voor een elitaire poëzieopvatting   D. DE BOER/K. BOSTOEN, Sorte non sorte . De deelname van de Leidse elite aan de Gasthuisloterij in 1596   R. FABRI, Experiment en doctrina. Optische spelletjes in spiegelkamers van Antwerpse cantoren en het ontraadselen van exempla   J.G. RODING, Voorstellingen van vermaak in de plafonddecoratie van de grote zaal in het lustslot Rosenborg te Kopenhagen (circa 1620)   R.-A. SCHÜTTE, Intellectueel amusement ter verpozing van de geest. De vorstelijke verzameling van de hertogen van Braunschweig-Wolfenbüttel in de zeventiende en achttiende eeuw   Over de auteurs   Register

'Door de aandacht voor het décor en het gebruik van de verschillende bronnen (zoals persoonlijke beschrijvingen, meubels, tekeningen van tuinarchitecten, schilderijen en toneelspelen) krijgt de lezer een duidelijk beeld van de omgeving waarin het vermaak van de vroegmoderne elite zich afspeelde.' Manon van der Heijden in: BMGN 116 (2003) 3.