Nu alles voorbij is, begint wat voorbij is opnieuw

De Tweede Wereldoorlog is een belangrijk onderdeel van ons collectieve geheugen. Het is dan ook niet vreemd dat dit thema een significante rol speelt in de poëzie. Uit dit boek blijkt echter dat het om veel meer gedichten gaat dan altijd is aangenomen. Honderden dichters hebben er in hun werk aan gerefereerd. Liesbeth Vonhögen heeft een chronologische en thematische indeling van deze oorlogspoëzie gemaakt en onderscheidt daarbinnen tijdgedichten, herdenkingsgedichten, individuele herinneringsgedichten, collectieve herinneringsgedichten, gedichten over slachtoffers, schuld en een tot dusver onderbelicht gebleven type oorlogspoëzie, de fotogedichten. Naarmate de afstand tussen bevrijding en eigen tijd groter werd, veranderde de manier waarop er over de oorlog werd geschreven en werden nieuwe accenten gelegd. Herdenken kreeg een element van protest, slachtoffers, trauma en schuld kwamen naar boven, er kwam ruimte voor ironie en de geschiedenis werd herschreven. Nu alles voorbij is, begint wat voorbij is opnieuw laat zien dat de Tweede Wereldoorlog nooit overgaat: ze ligt verankerd in de poëzie. De database met het onderzoekscorpus kunt u raadplegen door hier te klikken.    

'Het impliciete, amigue karakter van vele oorlogsgedichten was lange tijd een belemmering voor een gedegen overzicht van de poëzie over de Tweede Wereldoorlog. Vonhögen bracht hier met een doordachte methodologie en minutieus invetarisatiewerk verandering in.' Maxime van Steen in: Spiegel der Letteren 61 (2020) 2, p. 213-216

'Poëzie tijdens de oorlog had een andere thematiek dan die nlak na de oorlog. Dit breed opgezette werk is een toevoeging aan de literatuurhistorie en geschikt voor een selecte groep poëzieliefhebbers en literatuurvorsers.' Drs. B. Hummel via: NBD Biblion, maart 2018

'In belangrijke literatuurhandboeken over de Tweede wereldoorlog werd nauwelijks aandacht besteed aan de poëzie over de oorlog. [...] Niet alleen komt naar voren dat het aantal gedichten boven verwachting groot is, maar dat er ook in ieder jaar van de onderzoeksperiode oorlogsgedichten zijn gepubliceerd. [...] Naarmate de afstand tussen bevrijding en eigen tijd groter wordt, treedt er een verschuiving op in de manier waarop over de oorlog wordt gesproken: herdenken krijgt een element van protest, slachtoffers, trauma en schuld worden onderwerp in een tijd dat hiervoor nog nauwelijks aandacht bestond, er komt ruimte voor ironie, dichters herschrijven de geschiedenis. Dit onderzoek levert een belangrijke bijdrage aan de herinneringscultuur van de Tweede Wereldoorlog.' Gepubliceerd op: Geschiedenismagazine.nl (januari 2018).

Gesignaleerd in: Stichting 1940-1945, voorjaar 2018, p. 33.