Vrouwen en vroomheid

In 1879 werd in de pastorie van de parochie Purmerend een pakket oorkonden gevonden die afkomstig bleken van het middeleeuwse Sint-Ursulaklooster. Toen in 2009 op de Koemarkt werd gegraven, kwamen bouwresten te voorschijn. Dit boek vertelt het verhaal van het klooster, dat werd bevolkt door zusters van de orde van boetvaardigheid (derde orde) van Sint-Franciscus. Het klooster behoort tot de vroege uitingen van de Moderne Devotie in Hollands Noorderkwartier. Toen het ontstond was Purmerend een dorp, maar hard op weg om een stad te worden. De zusters dreven een grote boerderij met landerijen die vlak naast het klooster lagen. Testamenten, wijdingsoorkonden en aflaatbrieven bieden een inkijk in hun spirituele leven. Bij de Opstand ging het klooster zelf ten onder, maar de aanzienlijke katholieke gemeenschap van de stad bewaarde de herinnering eraan en zorgde dat een deel van de historische documentatie behouden bleef.    

Inhoud: Voorwoord   VINCENT NIJENHUIS, Groei en bloei van het Sint-Ursulaklooster, 1392-1520   KOEN GOUDRIAAN, In de geest van de Moderne Devotie   KOEN GOUDRIAAN, Een netwerk van devoten   KOEN GOUDRIAAN, Maagden, weduwen en ander volk   KOEN GOUDRIAAN, Gebed zonder ophouden   JAAP HAAG, Het slijk der aarde   KOEN GOUDRIAAN, Een huis met veel kamers   JOOST COX, In de banne van Purmerend   JOHN BESSELING/KOEN GOUDRIAAN, De neergang van het Sint-Ursulaklooster, ca. 1520-1580   JOHN BESSELING/KOEN GOUDRIAAN, De Purmerendse katholieken en de kloostererfenis na 1572   JAN-WILLEM OUDHOF/JOHAN ARP, Schop, kaart en pen: reconstructie van het kloosterterrein   Bijlagen   Verklarende woordenlijst   Noten   Afkortingen   Onuitgegeven bronnen en literatuur   Over de auteurs   Register       

'ik wil naast een compliment voor de wetenschappelijke en leesbare inhoud, de illustraties, kaarten en tekeningen, de vijf bijlagen, ook lof uitspreken voor de afwerking, zoals verklarende woordenlijst, notenapparaat, afkortingen, onuitgegeven bronnen en literatuur en register. Inwoners en liefhebbers van de stad Purmerend [...], van de Moderne Devotie en van de franciscaanse beweging mogen verheugd zijn met dit boek.' Guus Bary in: Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis 21 (2018) 2, p. 79-80

'While the book is explicitly aimed at a broad audience, the information density is rather high. Interested laypersons might easily find themselves overwhelmed, as historical actors and important years are at times mentioned in rapid succession. The provided glossary is a welcome addition to the text. [...] Nevertheless, Nijenhuis' efforts certainly have not gone to waste, but have brought about an extensive contribution on the history of the Sint-Ursulaklooster.' Pieter H. Boonstra in: The Medieval Low Countries (2018) 5, p. 319-323

'Het boek vertelt het boeiende verhaal van de geschiedenis van het Ursulaklooster, dat in of vlak voor 1392 werd opgericht in Purmerend dat toen nog geen stad was. Bijzonder, want dit klooster behoort daarmee tot de vroegste uitingen van de Moderne Devotie in ons land. [...] Het werk aan dit boek heeft heel wat ontdekkingen opgeleverd.' Loek Zoon in: Historisch Purmerend (2017) 46, p. 50-51

'De ietwat misleidende titel Vrouwen en vroomheid, doet een boek verwachten in algemene zin over vrouwen en vroomheid, maar laat zich begrijpen uit het feit dat het boek niet alleen over het Sint-Ursulaklooster van Purmerend gaat, maar daarmee ook over de Moderne Devotie als zodanig, die nu eenmaal meer vrouwen wist te mobiliseren dan mannen. Het is tevens een mooi stukje stadsgeschiedenis geworden voor de bewoners van Purmerend, maar ook een boek waarin je aan de hand van de onderzoeker loopt: welke bronnen zijn er, welke informatie ontbreek, hoe is die te achterhalen, discussie over mogelijke verklaringen, enzovoort. Dat maakt het een echt geschiedkundige leeservaring, en daarbij horen natuurlijk een verklarende woordenlijst, vijf bijlagen waaronder een bronneneditie, een bronnen- en literatuuropgave, een notenlijst, register van personen en plaatsen, en een lijst van afbeeldingen en tabellen. Alle lof ook voor de reconstructietekening van Johan Arp in het hoofdstuk van archeoloog Jan-Willem Oudhof, waarop het kloosterterrein met alle daarop voorkomende gebouwen is gereconstrueerd, een zichtbaar resultaat van het gehele onderzoek en een mooie aanvulling daarop.' Drs. Martha Catania-Peters via: historischhuis.nl, februari 2018.

Op de website van RTV Purmerend kunt u een artikel lezen over de boekpresentatie van Vrouwen en vroomheid. Daarnaast kunt u hier de bijzonder interessante, korte documentaire 'Een greep uit het verleden. Het Sint Ursulaklooster' terugzien.