Tussen hamer en aambeeld

'Fries zilver' is voor verzamelaars van antiek zilver een begrip. Brandewijnkommen, geboortelepels en trouwkistjes bezorgden de Friese edelsmeden door de eeuwen heen een gedegen reputatie. Sommigen kregen zelfs de status van kunstenaar. Maar klopt dit beeld van het ambacht met de historische werkelijkheid? Peter Schoen heeft uitgebreid archiefonderzoek gedaan naar het edelsmedenambacht in Friesland tijdens de Gouden Eeuw, met name naar de maatschappelijke positie van de edelsmeden. In de zeventiende eeuw kwamen zij in problemen door een samenspel van dynamische economische ontwikkelingen en een starre monetaire politiek. Om het ambacht exclusief te houden, nam de beroepsgroep zijn toevlucht tot allerlei protectionistische maatregelen en creatieve oplossingen. Rond 1672 geraakte men desondanks in zwaar weer. Enkele gerenommeerde edelsmeden uit Bolsward en Leeuwarden zagen een uitweg in het opzetten van een handelsnetwerk met Amsterdamse juweliers. Schoen analyseert de consequenties hiervan voor de eigenheid van het Friese zilver.    

'Met het werk Tussen hamer en aambeeld levert historicus Peter Schoen, gebaseerd op degelijk en jarenlang onderzoek, een wezenlijke bijdrage tot de kennis van goud- en zilversmeden in Friesland en bij uitbreiding de Nederlanden. Hij brengt bijzondere casussen aangaande Friese edelsmeden, die hij met veel acribie beschrijft, op een helder gestructureerde manier aan het licht.' Wim Nys in: It Beaken 79 (2017) 1/2, p. 126-129

'Using quantitative methods of social-economic history, Tussen hamer en aambeeld applies a different scope to give insight into the  organization of the craft and everyday practice under the pressure of strong competition from outside the province, especially Amsterdam. A host of archival material is found, and for Bolsward, one of the eleven cities of Frisia, this book is the first to present  biographical information in depth for all seventy-eight goldsmiths working there from the Middle Ages until the closing down of the guilds  in 1795. The other chapters give an overview of Frisian regulations and a history of its guilds and patterns of trade, especially compared to Amsterdam.' Dirk jan Biemond in: Renaissance Quarterly 71 (2018) 1, p. 312-313

'Schoen heeft, zoals gezegd, gebruik gemaakt van ontzettend veel archief- en ander bronnenmateriaal. Hij heeft daarbij heel veel moeite gedaan, dit materiaal op de juiste wijze te interpreteren en geeft altijd aan waarom hij bepaalde conclusies trekt, maar ook welke nuances daar nog in te maken zijn en welke vragen daarbij gesteld kunnen worden. Het boek is behoorlijk specialistisch en bevat veel beroepstermen en begrippen. Deze begrippen worden vaak wel uitgelegd, maar niet altijd op het juiste moment. [...] De prettige en verhalende schrijfstijl van Schoen maakt echter een hoop goed en de lezer wordt met even doorbijten zeker beloond. Het resultaat is een prachtig boek, dat door de vele cases een mooi persoonlijk inkijkje geeft in het leven van vroegere Friese edelsmeden.' Tessa Nagel voor: www.historischhuis.nl, 20-01-2017. 

Gesignaleerd in: Historians of Netherlandish Art 33 (2016) 2, p. 39.