Mohammed en de Late Oudheid

De wisselwerking met andere culturen die plaatsvond tijdens het ontstaan van de islam is een van de zwaarst bediscussieerde historische thema's van het moment. Dit is het directe gevolg van twee toevallig samenkomende omstandigheden. Enerzijds is de islamologie nog een jonge discipline, zeker in vergelijking met het Bijbelonderzoek. Daarnaast is er sprake van een sterke politisering van het wetenschappelijke debat gevoed door actuele gebeurtenissen in en rondom de islamitische wereld. In de westerse publieke opinie blijkt er een grote vraag te zijn naar duiding van het ontstaan van de islam, waarbij wetenschap en politiek niet altijd van elkaar gescheiden blijven. Door de opkomst van de islam nadrukkelijk te positioneren in de context van de Late Oudheid biedt deze bundel een hernieuwde kennismaking met de vroege islam als een religie in wording die sterk verankerd was in het culturele mozaïek van haar tijd met evenzovele aanknopingspunten als breuklijnen ten opzichte van de antieke wereld.    

Inhoud: Voorwoord   JOSEPHINE VAN DEN BENT/FLORIS VAN DEN EIJNDE/JOHAN WESTSTEIJN, Inleiding   JOSEPHINE VAN DEN BENT, Maagden, muḥammad, en de mushrikūn. Revisionistische interpretaties van het ontstaan van de islam en de Koran   MARCEL HULSPAS, Mohammeds Eindtijdverwachting en de Perzisch-Byzantijnse oorlog   CLARE WILDE, De Rūm in de Koran. Een laatantiek perspectief   JOHAN WESTSTEIJN, Wijn in de soera van de Bijen. Een structuralistische interpretatie van Koran 16:67   HARALD MOTZKI, Historisch-kritisch onderzoek van de Sīra van de profeet Mohammed. Wat levert het op?   LUITGARD MOLS, De Omajjadenmoskee in Damascus. Oude tradities en nieuw elan   PETRA M. SIJPESTEIJN, Mohammeds wereld in Egypte   KEVIN VAN BLADEL, Arabisering, islamisering en de kolonies van de veroveraars   AHMAD AL-JALLAD, ‘Moge God Yazīd de Koning indachtig zijn’. Nadere beschouwingen over de Yazīd-inscriptie en de ontwikkeling van de Arabische schriften   JOANITA VROOM, Nieuw licht op de Donkere Eeuwen. Het Byzantijnse perspectief op de Arabische expansie   Verantwoording afbeeldingen

'De titel suggereert dat we hier te maken hebben met een verzameling biografische studies, maar dat is niet het geval. [...] De artikelen uit deze bundel bieden een goed inzicht in de huidige stand van zaken in dit wetenschapsgebied per se. Niet voor niets is er een Engelstalige editie in de maak, die bij Brill moet uitkomen. Het Nederlandstalige publiek, vooral studenten geschiedenis, Arabisch, religiewetenschappen en klassieke talen, kan zijn voordeel doen met de primeur.' Robbert Wolterin via: Athenaeum Boekhandel.nl, januari 201

 'Dit boek geeft een goed overzicht van de huidige stand van zaken m.b.t. het onderzoek naar de vroege islam, ook voor lezers die geen Arabisch kennen. [...] Dit boek is een AANRADER voor iedereen die zich bezig houdt met de late oudheid en de vroege islamitische periode. Een uiterst interessante tijd!' Drs. A. van Wiechen via: oudweb.nl, december 2018; 'De samenstellers geven aan dat zij met dit grote scala van (specialistische) bijdragen een historische context, perspectief en inzicht willen geven aan de discussie. Nu is het aan het publiek om ook iets te doen met de kennis die voor handen is. Een eerste stap lijkt me een popularisering van de huidige kennis. Daarvoor is dit boek (mede) een basis.' Karin de Leeuw via: deleesclubvanalles.nl, december 2018

'De redacteurs van Mohammed en de Late Oudheid tonen aan dat het indelen van de geschiedenis in tijdvakken belangrijke voordelen brengt voor archeologen en historici, maar tegelijkertijd onvermijdelijk leidt tot simplificatie en hiaten, wat ook het geval is in relatie tot de Late Oudheid en het ontstaan van de islam.' Sakina Loukili in: ZemZem 14 (2018) 2, p. 165

'De islam is niet weg te denken uit de actualiteit. Dat gaat gepaard aan heel wat politiek correct denken. Om die reden zijn boeken als deze van de allergrootste waarde. [...] De auteurs van dit boek zijn zich ter dege bewust van het feit dat wetenschappelijk onderzoek rond de islam onmiddellijk politiek geaccapareerd kan worden, maar toch proberen ze boven alle gekrakeel heen om een zo objectief mogelijk beeld te scheppen van de ontstaansfase van de islam. Heel belangrijk is ook het deel over het historisch-kritisch onderzoek naar de profeet. Een aanbevolen werk in zijn genre!' JG via: Christusrex.be (2018)

'Dit prachtig uitgegeven boek (met kleurkatern) biedt bijdragen die inzicht geven in vroeg-islamitische periode (''late oudheid'' en de islam, een zeer belangrijk nieuwe studieterrein geworden). Over de invloed van gebeurtenissen in Byzantijnse rijk en cultuur op de islam, als omgekeerd de Arabische verovering op Byzantium. Bronnen die gebruikt wordt zijn: inscripties (Egypte), papyri (het Arabisch schrift), architectuur (Omajjaden moskee in Damascus). Een overzicht over nieuwe interpretaties van het ontstaan van de Koran, en een historisch kritische onderzoek van de biografie van de profeet Mohammed. Over het verband tussen Arabisering en islamisering. Belangrijke uitgave die een kritische voortgaan gesprek en voorgaand onderzoek stimuleert.' Prof. dr. A. Wessels via: NBD Biblion, december 2018.

Ook genoemd in: Geschiedenis Magazine 54 (2019) 7, p. 29.