Wonen als arbeider in een textielstad

In de negentiende eeuw groeide het besef dat arbeiders deugdelijk moesten worden gehuisvest, al was het maar ter verhoging van hun arbeidsprestaties, ter voorkoming van revoluties en ter bestrijding van epidemieën die ook gegoede burgers bedreigden. Met de Woningwet van 1901 aanvaardde de Nederlandse overheid een taak op dit terrein. In Tilburg, net als in veel andere gemeentes, had men er moeite mee. Woningcorporaties werden tegengewerkt en de kundige directeur Woningbouw moest door politieke intriges het veld ruimen. In het Interbellum werd zijn stadsplan uiteindelijk toch uitgevoerd en ging de gemeente zich actief bekommeren om huisvesting voor arbeiders en ‘onmaatschappelijken’, Tilburg huisvestte zijn groeiende bevolking vooral via stadsinbreiding. De katholieke kerk had daarbij grote invloed: nieuwe stadswijken vielen vrijwel naadloos samen met nieuwe parochies en kregen een rooms-getinte infrastructuur, zoals Jan Timmermans in zijn boek laat zien aan de hand van de arbeiderswijk Groeseind.    

'Timmermans maakt op een mooie manier gebruik van het Secretariearchief als bron. Af en toe dwaalt hij wel iets af van het centrale onderwerp 'arbeidershuisvesting in Tilburg' en zoomt hij in op details die verbonden zijn met het katholicisme, maar niet specifiek zijn voor Tilburg.' Marieke Bos op: http://historischhuis.nl/recensiebank/review/show/860, 21-05-2016

'Jan Timmermans legt de uitvoering van deze wetten [=woningwet en gezondheidsweg uit 1901] naast de stadsontwikkeling in de wijk Groeseind. Daarbij belicht de schrijver uitgebreid de rol van bouwpastoor Smits. De Tilburgse stadsontwikkeling zou zonder stedenbouwkundige ir. Rückert er heel ander uit hebben gezien. Deze studie biedt daardoor weer nieuwe inzichten in de woonomstandigheden van de (textiel)arbeiders voor de Tweede Wereldoorlog.' Verschenen op: www.regionaalarchieftilburg.nl 09-12-2015

'Dit is een prettig leesbaar boek dat goed wegwijs maakt in een tijd waarin de beslissingen werden genomen onder de sigarenrook van de pastoors, fabrikanten en bestuurders en die beslissingen braaf werden uitgevoerd in het zweet des aanschijns van de werkman.' Jace van de Ven in: Brabant Cultureel 64 (2015) 6

Verder gesignaleerd in: Gen 22 (2016) 2, p. 79.