Buitenplaatsen in de Gouden Eeuw

Johan Huizinga schreef eens dat het verlangen van stedelingen naar  'de behaaglijke rust van een blij buitenleven' onze Gouden Eeuw kenmerkte.  Aan het einde van deze periode zag hij dat verlangen verwerkelijkt in de aanleg van talloze buitenplaatsen in met name het Hollandse landschap. Maar ook elders in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden groeide en bloeide de buitenplaatscultuur. Dit fraai geïllustreerde boek beschrijft  het ontstaan en de ontwikkeling van dit verschijnsel en de invloed die Holland had op de andere gewesten wat betreft bouwstijl en tuinaanleg. Buitenplaatsen in de Gouden Eeuw laat niet alleen zien dat er een grote verscheidenheid was in woon- en recreatiecultuur, maar ook hoe belangrijk in dit verband de bovengewestelijke contacten waren tussen bestuurlijke en economische elites van de Republiek.    

Inhoud: Woord vooraf   YME KUIPER, Onderzoek naar de buitenplaats in de Gouden Eeuw. Een vogelvluchtperspectief   GERDY VERSCHUURE-STUIP/m.m.v. HANS RENES, Een zegepralend landschap. De locatie van buitenplaatsen in Holland (1609-1672)   ROB VAN DER LAARSE, Amsterdam en Oranje. De politieke cultuur van kasteel en buitenplaats in Hollands Gouden Eeuw   YME KUIPER/ANNEMARIE ZIJLSTRA, ‘Een yeder hadt te doen mit poten, planten en andere dingen’. Het buitenleven van rijke en voorname Friezen in de Gouden Eeuw   MARTIN VAN DEN BROEKE, Het profijt voorop? Landbouwbedrijf op buitenplaatsen in Zeeland (1609-1672)   FRED VOGELZANG, Buitenplaatsen in Utrecht (1609-1672)   BEN OLDE MEIERINK/ELYZE STORMS-SMEETS, Transformatie en nieuwbouw. Adellijke en burgerlijke buitenplaatsen in Gelderland (1609-1672)   BEN OLDE MEIERINK, Buitenplaatsen in Overijssel (1609-1672)   JOHAN DE HAAN, ‘Grote huysen’ en hun interieur in Groningen en Drenthe in de zeventiende eeuw   BAS AARTS, Van Brussel naar Den Haag. Bouw en verbouw van de Noord-Brabantse kastelen en ‘omgrachte huizingen’ in de zeventiende eeuw   EVELYN LIGTENBERG, ʻEen grootschheid, die tusschen Maas en Rijn hare wedergade niet vindtʼ. Kastelen en kasteelachtige buitenplaatsen in Limburg in de zeventiende eeuw   Literatuurlijst   Registers   Over de auteurs

'De topografische spreiding komt een brede kijk op buitenplaatsen zeker ten goede. Bij gebrek aan een strakke formule voor de invalshoek(en) komt echter het grote plaatje, de beoogde synthese, niet echt van de grond. [...] Met een helderder structuur van het geheel had de lezer de rijkdom aan informatie nog beter in zich op kunnen nemen. [...] De bundel geeft een gevarieerd beeld van verschillende aspecten rond de opkomst van de buitenplaats in de zeventiende eeuw. De verschillende benaderingen nodigen uit tot het aanscherpen van onderzoeksmethoden en -invalshoeken. De genoemde onvolkomendheden ten spijt is het een van de meest gedegen boeken van de afgelopen jaren over buitenplaatsen.' Christian Bertram in: KNOB Bulletin 2017/1, p. 60

'[...] this is an interesting volume which not only provides a good overview of country seats in the Republic’s provinces, but also studies country seats in relation to wider transregional trends and the particular politico-economic context in each of the provinces. In doing so, this stimulating and, it has to be emphasised, wonderfully illustrated volume raises new questions and opens up new avenues for research. As such, the volume may well serve as a template for future research on country seats in the Dutch Republic.' Jaap Geraerts voor: BMGN 131 (2016) 3, www.bmgn-lchr.nl

'De bundel berust duidelijk op grondig wetenschappelijk onderzoek en is prachtig geïllustreerd met fraaie foto's van de huidige (overblijfselen van de ) buitenplaatsen, prenten, schilderijen en kaarten.' Vera Weterings op: www.hereditasnexus.com 12-01-2016

'De heldere en ook in visueel opzicht aantrekkelijke structuur van het boek maakt het niet gemakkelijk om een willekeurige selectie te maken uit de - op zich staande - artikelen. Na een inleidend artikel, waarin het onderzoek naar de buitenplaats in de Gouden Eeuw in vogelvlucht wordt gepresenteerd, volgen tien bijdragen waarin steeds de ontwikkeling van de buitenplaats in een bepaald deel van de Republiek centraal staat. Elk artikel wordt voorafgegaan door een groot afgedrukte contemporaine kaart van de betreffende provincie of landstreek. Alle bijdragen zijn geïllustreerd met portretten van bewoners, schilderijen en prenten van genoemde buitenplaatsen (en een enkele hedendaagse foto) en steeds is er een samenvattende conclusie.' Mirjam Koelewijn op: www.historischhuis.nl/recensiebank 18-01-2016

'Onder redactie van Yme Kuiper en Ben Olde Meierink is er een geweldig en goed onderbouwd boek verschenen over buitenplaatsen en hun bewoners in de zeventiende eeuw. Het boek laat de lezer met de rijkdom en het buitenleven in de gehele Republiek der Verenigde Nederlanden kennismaken. [...] Deze bijdragen zijn "als een toer door de Republiek en geven niet alleen inzicht in hoe de buitenplaatscultuur zich in verschillende gewesten ontwikkelde, maar werpen ook nader licht op de gevarieeerdheid en rijkdom van het buitenleven.' In: Arcadië 7 (2015) 15, p. 46

'Ondanks dat de afgelopen tijd veel boeken over buitenplaatsen zijn verschenen, is dit een aanvulling. Deze uitgave zet de buitenplaatsen in een breed (internationaal) perspectief. Een dergelijke wetenschappeljke studie over het verschijnsel buitenplaats is de laatste twintig jaar niet verschenen.' John Wennips voor: NBD Biblion 11-11-2015

'De bijdragen werpen zeker een nader licht op de gevarieerdheid van het buitenleven, maar voor meer inzicht in de overeenkomsten en verschillen zou een consequent toegepast vergelijkend perspectief wenselijk zijn geweest. (...) Niettemin 'Buitenplaatsen in de Gouden Eeuw' is een inhoudelijk interessant en mooi uitgegeven boek met prachtige illustraties.' Jan Simonis in: Periodiek Historische Kring Maarssen 43 (2016) 1, p. 32-33

Verder gesignaleerd in: Herenhuis (november/december 2015), p. 38; Vitrivius 9 (2016) 34, p. 30; Fryslân 21 (2015) 6, p. 29; Zutphen (2015) 4, p. 117; Tijdschrift van de Rijksdienst van het Cultureel Erfgoed 8 (2016) 1, p. 34; Mededelingen van de stichting Jacob Campo Wyerman 39 (2016) 1, p. 95.