Un certain Holandois

D.V. Coornhert (1522-1590) was een strijdbare auteur met een breed werkterrein: letterkunde, theologie, filosofie. Ook de politieke en maatschappelijke actualiteit had zijn volle aandacht. Zijn opvattingen waren controversieel en soms klonk ook vanuit het buitenland kritiek. De titel van deze bundel verwijst naar een pamflet waarin Calvijn zich tegen Coornhert richt en hem aanduidt als 'un certain holandois'. Coornhert raakte aan de vele 'tere plekken' van zijn tijd. Hij stond echter niet alleen in zijn strijd voor verdraagzaamheid. In deze bundel wordt duidelijk dat Coornhert deel uitmaakte van tradities met soms diepe wortels in de Nederlanden en in andere landen van Europa (het stoïcisme, de paideia Christi-gedachte van de Griekse kerkvaders, middeleeuwse mystiek en spiritualisme). Ook latere auteurs (Spinoza, Foucault) blijken als zoeklicht te kunnen dienen voor een beter begrip van Coornhert en de vragen van zijn tijd.    

Inhoud: JAAP GRUPPELAAR/JÜRGEN PIETERS, Inleiding   GERLOF VERWEY, Hoe zag Coornhert zichzelf? De idee van de paideia Christi als matrix van zijn zelfinterpretatie   RUBEN BUYS, In de ban van de ‘Duytsche Theologus’. Spiritualisme en Coornherts ‘redelijke’ ethiek   JÜRGEN PIETERS, Coornhert en Calvijn over Job. De lijdzaamheid van de vrije mens versus de almacht van de afwezige God   JAAP GRUPPELAAR, Perfectisme en onthechting. De wellevenskunst van Coornhert   PAUL JUFFERMANS, Juffermans, Coornhert en Spinoza. Een wereld van verschil   JULIE ROGIEST, Gouvernementalité en discipline in de Nederlanden. Een foucauldiaanse analyse van Coornherts Boeven-tucht   JEROEN VANDOMMELE/STIJN BUSSELS, “Cooplieden die rechtveerdich handelen eenpaer”. Coornhert en het zestiende-eeuwse Antwerpen over handel en rijkdom   Persoonsnamenregister   Over de auteurs   Bibliotheca Dissidentium Neerlandicorum

'These two concerns of Coornhert may seem like open doors (free will vs. Calvin, and a merchant's obligation to pay to charity), but in the debates of the sixteenth century, they were very meaningful, which explains the subtitle of this book: Coornhert and the Questions of His Time. Coor[n]hert was in the middle of those debates and perhaps this bundle of articles should be translated into English to reach the broader audience Coornhert deserves.' Bas Jongenelen via: Sixteenth Century Journal 48 (2017) 3, p. 802-803

'Deze helaas wat laat verschenen congresbundel levert enkele belangrijke detailinzichten op in de denkwereld van Coornhert.' Paul H.A.M. Abels in: Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis 18 (2015) 2, p. 82-83

'De afzonderlijke bijdragen in dit boek en hun auteurs refereren niet zelden aan elkaar. Zo ontstaat een interne discussie: over Coornherts "heilsleer" en "heilspedagogisch optimisme" (Buys, Verwey), over de "wedergeboorte" (Buys, Gruppelaar), over het neo-stoïcisme (Juffermans, Gruppelaar) of over Foucault (Vandommele en Bussens, Rogiest). Op die manier is dit boek geen verzameling teksten naast elkaar; het zijn teksten bij elkaar. De rode draad van de bundel is de vraag of DVC een laatmiddeleeuwse spiritualist was die het mysticisme wilde upgraden, of een modernist die naar nieuwe perspectieven zocht en daardoor een voorloper van de verlichting was. Een gezamenlijk - en definitief - antwoord wordt niet gegeven. En misschien bestaat dat ook niet, maar in elk geval is de discussie zeker het lezen waard.' Stefan Kiedrón in: Internationale Neerlandistiek 53 (2015) 2, p. 180-183.