Artes in context

Kennis van de artes liberales, de artes mechanicae en de artes magicae of incertae werd zowel mondeling als schriftelijk overgeleverd. In Artes in context staat de handschriftelijke inbedding van bepaalde artesteksten en tekstsoorten centraal. De zeven bijdragen illustreren het brede spectrum van mogelijkheden waarin arteskennis in de loop der eeuwen werd veranderd, aangepast en aangevuld. Ze bieden beschouwingen over de aard van handschriften waarin artesteksten zijn overgeleverd, over de receptiegeschiedenis van afzonderlijke teksten (de Lucidarius-versies, de Jonge Lanfranc) en het beoogde publiek van bepaalde onderwerpen (kwade en goede dagen) of wetenschapsgebieden (fysiognomie, astronomie). De hier gepresenteerde nieuwe inzichten vormen in de eerste plaats een belangrijke bijdrage aan het Middelnederlandse artesonderzoek, maar de contextuele benaderingswijze is ook interessant voor mediëvisten die geïnteresseerd zijn in het onderzoek van verzamelhandschriften.    

Inhoud: ORLANDA S.H. LIE, Ter inleiding   WIM VAN ANROOIJ, Een weinig courante combinatie. Volkstalige artesliteratuur en (Noord-)Nederlandse historiografie in middeleeuwse verzamelhandschriften   NOLANDA KLUNDER, Op het breukvlak van geestelijke en artesliteratuur. De handschriftelijke inbedding van de Middelnederlandse Lucidarius-teksten   ORLANDA S.H. LIE, Lichaamstaal: fysiognomie in Middelnederlandse handschriften   LENNY VELTMAN, Een breed spectrum tussen hemel en aarde. Astronomie in verzamelhandschriften   JORIS REYNAERT, Kwade en goede dagen in Middelnederlandse handschriften   ERWIN HUIZENGA, Het wonderbaarlijke leven van meester Jan Framons. Handschriftelijke context, structuur en intentie van de Middelnederlandse overlevering van de Jonghe Lanfranc   JORIS REYNAERT, Arteshandschriften. Een verkenning van het 'genre' aan de hand van de manuscripten in de bibliotheek van de universiteit Gent

'De samenstellers zijn er goed in geslaagd een concept te vinden waarmee de artesliteratuur binnen het bereik van niet-specialisten komt. (...) In de artikelen komt een breed scala aan tekstgenres aan bod, alle gepresenteerd binnen dezelfde structuur. Auteurs editeren een aansprekend tekstfragment (...) de chirurgische inleiding op rijm is werkelijk heel charmant. (...) Door de vele woordverklaringen en noten zijn de edities zeer toegankelijk. Bij iedere bijdrage hoort een afbeelding van een pagina uit het handschrift, waaruit de tekst is geëditeerd. Voor de doorsnee geïnteresseerde wordt dan duidelijk dat de keurige, overzichtelijke edities vaak uit obscuur ogende manuscripten afkomstig zijn. Door deze opzet en de consequente uitvoering ervan zullen eerste- en tweedejaarsstudenten de bloemlezing efficiënt kunnen gebruiken. Ook voor vakhistorici heeft de bundel waarde. Wie een snelle inleiding zoekt in de specialistische genres kan voor de stand van onderzoek en voor een degelijk literatuuroverzicht uitstekend terecht in dit werk.' Karine van 't Land in Gewina 28 (2005) 2

'Alleen al de informatie over een groot aantal handschriften verschaft de bundel recht van publicatie. De auteurs doen verslag van een verkenning van verschillende soorten artesteksten binnen hun handschriftelijke context. Zoals Orlanda Lie in haar heldere inleiding vermeldt, blijft het beeld van de Middelnederlandse artesliteratuur nog "schimmig en onvolledig" (10), maar de auteurs openen nieuwe onderzoekswegen. Hun observaties zijn niet alleen interessant voor onderzoekers van artes en codicologen, maar ook voor onderzoekers van andere tekstsoorten, van cultuuroverdracht en de rol van de volkstaal.' Renée Nip in: BMGN 121 (2006) 2, p. 320-321.

Verder gesignaleerd in: Madoc 19(2005)2; p. 108-110, TNTL 120 (2004), p. 368; Signum 16(2004)3, p. 116; Spiegel Historiael 40(2005)3/4, p. 164, 176.