Nederland in Franse schaduw

Op 5 juni 1806 bood een Nederlandse delegatie te Parijs een formele petitie aan Napoleon aan, waarin de keizer der Fransen eerbiedig werd gevraagd zijn broer Lodewijk Napoleon als koning van het Koninkrijk Holland te laten kronen. Met dit toneelspel - alles was van te voren geregisseerd - begon een periode van net iets meer dan vier jaar waarin een groot deel van het fundament voor ons huidige koninkrijk werd gelegd en wel op eigen kracht. Belangrijke wetten van het Bataafsche Bewind, in zijn laatste jaren aangenomen, werden in deze periode uitgevoerd, zoals de lager-onderwijswet, de dijken- en polderwet en de belastingwetten. Ook de Franse Code civil, die overgenomen moest worden, werd naar Nederlandse smaak 'ingerigt', terwijl men een eigen strafwetboek maakte. Daarnaast werd de gelijkberechtiging van katholieken, Joden en anderen doorgevoerd, werden de posterijen nationaal ingericht, het kadaster ingevoerd, vervingen gemeenten de vroegere steden en dorpen en werden lijfeigenschap en gilden afgeschaft. Zo werd onder Lodewijk Napoleon Nederland in korte tijd gemoderniseerd.    

Inhoud: Recht en bestuur in het Koninkrijk Holland   J.-L. HAROUEL, De 'familiekroniek' van Napoleon I   A.H.M. DÖLLE, De constitutie voor het Koningrijk Holland van 1806   J.M. DE MEIJ, De grondrechten in het Koninkrijk Holland   D.J. SCHOON, Lodewijk Napoleon en de regeling der godsdiensten in Holland   O.I.M. YDEMA, Op zoek naar draagkracht. Belastingen vóór, tijdens en na de tijd van Lodewijk Napoleon   G.P. VAN DE VEN, Lodewijk Napoleon en de waterstaat   J.F.A. BRASTER, De schoolwet van 1806: blauwdruk voor een onderwijsbestel   R.E. DE BRUIN, De uitvoering der Wetten en Orders van het Gouvernement. Lokaal bestuur tijdens het Koninkrijk Holland: de gemeente Utrecht   O. MOORMAN VAN KAPPEN, Het Crimineel Wetboek voor het Koningrijk Holland van 1809 in het licht van zijn wordingsgeschiedenis   F. BRANDSMA, 'Een basterd Code Napoleon'? Het Wetboek Napoleon, ingerigt voor het Koningrijk Holland   N.S. EFTHYMIOU, Het Koninkrijk Holland en Oost-Indië  CHR. HATTENHAUER, Het Koninkrijk Westfalen (1807-1813)  Personalia der auteurs

'Het boek bevat bijdragen over de familiepolitiek van Napoleon, de constitutie van 1806, de grondrechten, de religie, het belastingstelsel en de financiën, de waterstaat, het onderwijs, het lokale bestuur, de codificatie van het recht en de koloniën. Een laatste artikel biedt een vergeljking met het Koninkrijk Westfalen (1807-1813) onder broer Jérôme. Alle artikelen staan op een hoog, evenwichtig niveau, zijn helder geschreven en bieden de lezer een duidelijk beeld van de bereikte resultaten op het gebied van recht en bestuur in de jaren 1806-1810.' Henk Boels in: Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis (2007) 2, p. 500-501

'Een twaalftal auteurs heeft artikelen geleverd die tezamen een uitputtend beeld schetsen van de grondslagen van de Nederlandse rechtsstaat en haar bestuurlijke organisatie.' Paul Hendriks op: www.historischhuis.nl/recensiebank

'Het boek toont voor een congresbundel een lofwaardige eenheid; de twaalf studies, meest van eminente rechtshistorici, dekken de wetgevende activiteiten vrijwel geheel.' Guido de Bruin in: Geschiedenis Magazine 42 (2007) 1

'De twaald bijdragen aan de bundel vormen een grote eenheid, gegroepeerd rond vier korte jaren van nieuwe wetgeving en hervorming van bestuur. Het zijn zonder uitzondering degelijke, gedetailleerde studies, prettig leesbaar en geannoteerd.' Martha Catania-Peters in: Holland 39 (2007) 1

'Het voorgaande in ogenschouw nemende, bekruipt de lezer echter toch iedere keer opnieuw - op één uitzondering na - het sterke gevoel dat de titel van het boek de lading niet dekt.' Heleen Gall in: De Negentiende Eeuw 31 (2007) 1

Verder gesignaleerd in: Genealogie 12 (2006) 4.