Teedere quaesties: religieuze rituelen in conflict

Deze boeiende studie beschrijft en analyseert een weinig bekend strijdpunt dat de confessionele en politieke gemoederen in Nederland in de negentiende eeuw voortdurend heeft beroerd: de manifestatie van religieuze rituelen in de openlucht. Het ging hierbij niet alleen om processies en processiebedevaarten, maar ook om begrafenissen, klokluiden, kruisplaatsingen, kerkwijdingen, ziekenbezoek, controverspredikaties, inhalingen et cetera. Volgens velen vormden deze rituelen een bedreiging voor de Nederlandse protestantse identiteit. Daarom werd, onder leiding van koning Willem I, actief opgetreden tegen deze katholieke gebruiken. Teedere quaesties geeft een geheel nieuw beeld van de openbare religieus-rituele cultuur in de negentiende eeuw, met inbegrip van de materiële cultuur en van devotionele innovaties als 'stille omgangen' en 'processieparken'. Tevens biedt deze studie onverwachte perspectieven op de negentiende-eeuwse politiek-maatschappelijke verhoudingen. Onverdraagzaamheid en vijandbeeld-vorming blijken een grote rol te hebben gespeeld in de totstandkoming van een grondwettelijk verbod op openbare religieuze rituelen. Ook de samenleving als geheel werd beïnvloed door de processiekwestie, die een aanmerkelijke invloed op het verzuilingsproces heeft uitgeoefend.    

'Voor het boek als zodanig geldt: goede wijn behoeft geen krans.' In: Tijdschrift voor Nederlandse kerkgeschiedenis 3 (2000) 4, p. 114

'Margry heeft over deze conflicten een qua omvang en kwaliteit stevig boek geschreven, dat op uitvoerig archiefonderzoek berust, zoals de 150 pagina's met noten aangeven. Het boek is helder van opzet en taalgebruik en daarmee breed toegankelijk. Gecombineerd met het bij Uitgeverij Verloren gebruikelijke boektechnische niveau, is Teedere quaesties gewoon een prachtig boek geworden, dat een goed beeld geeft van een belangrijk deel van het openbare katholieke leven in de negentiende eeuw.' Herman Selderhuis in: Documentatieblad Nederlandse Kerkgeschiedenis 58 (2002), p. 64-65

'Margry heeft bewonderenswaardig en vernieuwend onderzoek geleverd. Met grote zorg heeft hij, vooral in Nederland, allerlei bronnen opgezocht en verwerkt. Dit onderzoek was niet onbelangrijk omdat de kerkelijke regelgeving juist in Nederland zeker ten aanzien van processies afwijkend was ten opzichte van andere landen. De diverse bijlagen, waaronder de speciale vertaling door A. Akkermans van het derde deel van het negentiende-eeuwse handboek Sacra liturgiae praxis juxta ritum romanum van P.J.B. De Herdt, de uitgebreide bibliografie en het uitvoerig aantal noten bewijzen dit. [...] Het boek, waarvan we zelfs sommige gedeelten geboeid opnieuw hebben gelezen, verdient ongetwijfeld een ruime bekendheid. Het mag gerust een markante plaats op de boekenplank innemen, zeker bij allen die zich bezighouden met (Nederlandse) godsdienstgeschiedenis en met de studie van de negentiende eeuw in het algemeen.' Jean Luc Meulemeester in: Trajecta 10 (2001) 2, p. 189

'Dit bijzonder mooi uitgevoerde boek geeft een interessant beeld van negentiende-eeuwse rooms-katholieke religieuze rituelen, maar de bijzondere waarde ervan is in de eerste plaats gelegen in de overtuigende wijze waarop Margry de controverse over de zo gevoelig liggende proceskwestie in het breder verband van de Nederlandse samenleving heeft weten te plaatsen. Voor de omvangrijke verzuilingsliteratuur is dit proefschrift een waardevolle bijdrage.' Dr. O.W. Dubois in: Reformatorisch Dagblad 25-10-2000

'Margry, als gerespecteerd cultuurhistoricus, legt het vlot aan boord door de grote geschiedenis af te wisselen met kleine anekdotes. Het ganse boek is (als uitgegeven doctoraatsverhandeling) voortreffelijk gedocumenteerd: een vierde van het boek bestaat uit bijlagen en voetnoten! (...) Het geheel is mooi geïllustreerd en werd in een verzorgde typografie gegoten.' H.G. in: Quanta Cura 10 (2001) 2, p. 21-22

'Al met al heeft Margry een belangwekkende bijdrage geleverd aan de geschiedschrijving van de 19de eeuw in Nederland. Zijn boek is verplichte lectuur voor iedereen die zich bezighoudt met de geschiedenis van de godsdienstige publieke rituelen en de conflicten hierover.' Pieter de Coninck in: Tijdschrift voor Geschiedenis 115 (2002), p. 326-329

Verder gesignaleerd in: Ons geestelijk erf 75 (2001), p. 151-152; Volkskunde 103 (2002) 4, p. 348-353; Ex Umbris 1 (2000) 2, p. 18; Katholiek Nieuwsblad 45 (2000) 4, p. 27; Nederlands Dagblad 25-02-2000; Het Parool 08-02-2000; Reformatorisch Dagblad 26-01-2000; NRC Handelsblad / Boeken 28-01-2000; 19-05-2001; Trouw 18-03-2000; Univers zo 03-02-2000; Cd-rom Leesidee 2000-2005; Historisch Nieuwsblad (juni 2000), p. 48-49; NBD Biblion 04-05-2000; Boekenwijzer 121 (2000) 10, p. 121; De Gelderlander 16-04-2000; NRC Handelsblad 19-05-2000; BN/De Stem 21-02-2000; De Limburger 09-02-2000; Oost-Vlaamse Zanten 76 (2001); International Journal in Philosophy and Theology 62 (2001); Bijdragen tot de geschiedenis 85 (2002); Noordbrabants Historisch Jaarboek 19 (2002).