In dienst van de zieken

Op de vlucht voor de Pruisische Kulturkampf vestigden enkele Duitse broeders uit het Westerwaldse stadje Montabaur zich in 1875 in Nederland. Als Broeders van Barmhartigheid van St. Joannes de Deo werkten zij in de thuisverpleging. Op den duur bemanden zij tevens een aantal eigen ziekenhuizen, bejaardenoorden en verpleeghuizen en een instelling voor meervoudig gehandicapten: Kalorama. De broeders werkten onder meer in ’s-Hertogenbosch, Amsterdam, Haarlem, Den Haag, Utrecht en Nijmegen. Zij waren in Nederland de enige broedercongregatie en lange tijd vrijwel de enige mannen die werkzaam waren in de door vrouwen gedomineerde ziekenverpleging. José Eijt beschrijft hoe de broeders probeerden hun religieuze leven én de zorg voor zieken en hulpbehoevenden te combineren. Behalve op de ontwikkeling van hun werk en instellingen in Nederland gaat Eijt in op hun werkzaamheden ten behoeve van de gezondheidszorg in Tanzania, op de motivatie van de broeders en op hun religieuze gemeenschapsleven.     

'In geen van de hoofdstukken ontbreekt de kerkelijke en maatschappelijke context. Lezenswaardig zijn de intermezzi. Portretten van hoofdrolspelers, schetsen van specifieke ontwikkelingen, illustratieve uitweidingen. Ze geven het historisch verhaal extra diepgang en bieden de lezer verrassende inkijkjes. Eijt volgt de geschiedenis van de Broeders van Joannes de Deo (voortgekomen uit de Duitse gemeenschap van Barmhartige Broeders van Montabaur)  vanaf het (vrij heldere) begin in november 1858 tot aan het nog altijd niet afgesloten einde. Het jaartal 1875 uit de titel markeert het moment dat de broeders zich in Nederland vestigden. Op de vlucht voor de Kulturkampf.' Arnold Smeets in: Documentatieblad voor de Nederlandse Kerkgeschiedenis na 1800 38 (2015) 82, p. 62-63

'Deze publicatie geeft de broeders die zich jarenlang toelegden op de verpleging van zieken in onze samenleving, een verdiende plaats in de Nederlandse historiografie. José Eijt is er opnieuw in geslaagd de geschiedenis van een opmerkelijk Nederland religieus instituut op de kaart te zetten.' Jo Luyten op: Trajecta Portal 01-08-2014; 'Eijt beschrijft de geschiedenis van deze congregatie concies, gedetailleerd, goed onderbouwd met zorgvuldige verwijzingen in (532) voetnoten. [...] Een waardevolle aanvulling op het brede palet van de geschiedschrijving van de Nederlandse congregaties.' Frits Mertens in: Zin in Zorg 16 (2014) 2, p. 17

'De congregatie is in Nederland nooit groot geweest, maar was wel de enige die zich volledig toelegde op de verpleging van niet-psychiatrische patiënten. Daarom is haar historie niet alleen van belang voor de geschiedenis van het katholicisme, maar ook voor die van de gezondheidszorg. Die historie is vakkundig te boek gesteld door een auteur met een grote expertise in de geschiedschrijving van zuster- en broedercongregaties. [...] Gevoelige thema's zoals homoseksualiteit en sekuseel misbruik worden niet gemeden.' P.J.A. Nissen voor: NBD Biblion 30-04-2014

'Om persoonlijke gegevens te achterhalen is gebruikgemaakt van vragenlijsten die aan de broeders, aan uitgetreden broeders en aan oud-juvenisten zijn voorgelegd. Daarnaast hebben interviews en groepsgesprekken ertoe bijgedragen dat ook aan het dagelijkse leven van de broeders recht kon worden gedaan.' In: KNR Bulletin 17 (2014) 1, p. 39

'Monseigneur Hurkmans benadrukte in zijn toespraak dat de Nederlandse samenleving veel te danken heeft aan de belangeloze inzet van generaties religieuzen. Dankzij hen kon het katholieke volksdeel zich emanciperen. Volgens hem staan de broeders in dezelfde beweging van barmhartigheid, die ook paus Franciscus voorstaat en waarin het gaat om zorg en aandacht, juist voor de gebrekkigen, zieken en de armen. [...] Dit boek is een waardig monument voor de broeders, wier inzet ook toekomstige generaties zal inspireren.' Will van de Ven doet op de website van de Konferentie Nederlandse Religieuzen, http://www.knr.nl, uitgebreid verslag van de boekpresentatie van In dienst van de zieken, die op 8 maart 2014 heeft plaatsgevonden in de kapel van de Sint Joannes de Deo in de Akkers.

Verder gesignaleerd in: Volzin mei 2014, p. 56.