De Hollandse textielnijverheid 1350-1600

Ondanks het geringe aantal beschikbare totaalcijfers van de jaarlijks in Holland vervaardigde lakens koesteren historici op basis van de eerste twee delen van Posthumus' De geschiedenis van de Leidsche lakenindustrie een zo duidelijk beeld van deze productielijn, dat zij er 90 jaar lang niet of nauwelijks aan hebben willen tornen. Het conjunctuurverloop van de gehele Hollandse lakenproductie wordt grotendeels vereenzelvigd met dat van het Leidse laken. Dat wil zeggen, dat de vijftiende eeuw voor de gehele Hollandse lakennijverheid als een periode van groei wordt beschouwd. De zestiende eeuw wordt gezien als een periode van verval: eerst in de overige Hollandse draperiesteden (na 1480), maar vanaf 1520/1530 ook in Leiden. Omstreeks 1570/1580 was er weinig meer over van de Hollandse nijverheid. Volgens de traditionele visie heeft de massale immigratiestroom vanuit de Zuidelijke Nederlanden de Hollandse textielnijverheid uiteindelijk van de ondergang gered door in Holland de zogeheten 'nieuwe draperie' in te voeren. In dit boek wordt deze overheersende visie op het sterfproces van de Hollandse 'oude draperie' en haar radicale vervanging door een rijke variatie aan Zuidnederlandse textielbedrijven ter discussie gesteld. Herman Kaptein onderzoekt niet alleen de hoeveelheden stoffen, zoals gewoonlijk wordt gedaan, maar ook de verschillende soorten die er in Holland werden geproduceerd in de periode 1350-1600. Bovendien betrekt Kaptein ook ander cijfermateriaal (met name betreffende Haarlem) in zijn analyses en doet hij onderzoek naar de productie van het zogenoemde Hollands linnen. Kapteins andere benadering van het (deels oude) cijfermateriaal levert een nieuw en op sommige onderdelen zeer verrassend beeld op van de ontwikkeling van de Hollandse textielproductie. Men zou zelfs kunnen zeggen, dat zich in dit boek een paradigmawisseling voltrekt!