Op zoek naar loutering

De heilige Alexis meende volmaakt te kunnen worden door als getrouwde man maagd te blijven en kuis te leven, door zijn familie en bezittingen achter te laten én door als vreemdeling weg te trekken. Deze drie cruciale momenten uit zijn leven zijn afgebeeld op een miniatuur in het Engelse St. Albanspsalter (begin twaalfde eeuw), waarop de tekst volgt van het Oudfranse lied van Alexis. De van oorsprong Syrische Christelijke heilige kreeg in korte tijd een opmerkelijke bekendheid in Europa. Deze belangstelling is niet los te zien van het middeleeuwse ideaal van Christusnavolging: door alles achter te laten en te gaan zwerven, treedt men in Christus' voetspoor, om zo een werkelijk christelijk leven te leiden. Mantz-van der Meer zoekt in deze studie de oorsprong van de ascese op en volgt de ontwikkeling ervan. Ze bestudeert de bewaard gebleven redacties in het Latijn, Grieks, en zelfs Syrisch van Het leven van Alexis, om zo de evolutie van Alexis' ascetisch ideaal te reconstrueren, van het ontstaan in de vijfde eeuw tot aan de eerste vertaling in de volkstaal, het Oudfrans. Dit Oudfranse heiligenleven blijkt één van de middelen te zijn geweest waarmee orthodoxe hervormers getrouwde gelovigen probeerden te doordringen van de noodzaak van kuisheid, armoede en vreemdelingschap, in een tijd waarin het religieuze klimaat in Europa ontvankelijk was voor extreme ascese.