Alexander Philip van der Capellen (1745-1787)

Alexander Philip van der Capellen diende stadhouder prins Willem V als kamerheer. Het feit dat zijn broer Robert Jasper en zijn verwant Joan Derk van der Capellen vooraanstaande patriotten waren, compliceerde vanaf 1780 zijn positie aan het hof. Tegenstanders maakten hem om zijn familietrouw verdacht bij de prins. Uiteindelijk zag Van der Capellen zich genoodzaakt ontslag te nemen, al bleef hij de prins dienen als stalmeester. In 1787 gaven de patriottische Staten van Holland hem opdracht de vesting Gorkum te verdedigen, zoals verwacht een kansloze missie. Tijdens zijn krijgsgevangenschap in Wezel werd Van der Capellen zo slecht behandeld, dat hij enkele dagen na zijn vrijlating overleed. Gebruikmakend van de brieven en publicaties van Van der Capellen beschrijft Baartmans diens tragische leven. De manier waarop hij streed voor zijn eer geeft een interessante inkijk in de ontwikkelingen aan en rond het hof eind achttiende eeuw.      

'Hoewel Baartmans zorgvuldig formuleert, laat hij in de historische context enkele steken vallen. [...] Dit laat onverlet dat we bij dit boek te maken hebben met een waardevolle aanvulling op de kennis over het verloop van de woelige jaren 1780.' Joop W. Koopmans in: Tijdschrift voor Geschiedenis 129 (2016) 4, p. 650-651

'De schrijver geeft in zijn boek een interessante kijk op de per saldo mislukte loopbaan van een hooggeplaatste ambtenaar in de Republiek. Hij heeft daarbij ruim geput uit het archief van de familie Van der Capellen in het Gelders Archief en uit andere archieven. De gegevens die aan de geraadpleegde bronnen en de literatuur zijn ontleend, zijn gemakkelijk te raadplegen in het door hem toegevoegde personenregister.' Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman 38 (2015) 2, p. 211-213

'De publicatie is rijk geïllustreerd en er wordt regelmatig geciteerd uit de brieven. Het boek volgt de chronologie: jeugd, studententijd in Utrecht, trouwen, zijn tijd aan het hof en het tragische verloop van de missie in Gorinchem en zijn dood. De manier waarop hij in zijn brieven en in zijn pleidooi streed voor zijn eer geven een interessante kijk i het Hollandse hof van de achttiende eeuw.' Marieke Bos op: www.historischhuis.nl/recensiebank 03-11-2015

'gedegen studie'. Wim Hulsman in: Reformatorisch Dagblad/boeken 15-09-2015, p. 11

'De schoenen van Alexander Philip van der Capellen knelden onophoudelijk. Hij werd zijn leven lang heen en weer geslingerd tussen met elkaar strijdende loyaliteiten. Onlangs verscheen bij Verloren in Hilversum een fraaie biografie over déze Capellen, geschreven door Jacques Baartmans, die een paar jaar geleden een mooi boek schreef over Capellens broer, de felle patriot Robert Jasper van der Capellen tot den Marsch. [...] Heel bijzonder en extreem bruikbaar zijn de bijlagen die Baartmans aan het vlot vertelde, nauwgezette levensverhaal toevoegde: twee teksten van Capellen, waarin hij zijn eer verdedigde en toelichtte waarom hij had gedaan wat hij gedaan had. We komen dan op de huid van de strijd om eer.' PA op: www.weyerman.nl, website van de Stichting Jacob Campo Weyerman 17-07-2015

Verder gesignaleerd in: Oranje Boven (september 2015) 3, p. 85; Zutphen 35 (2016) 1, p. 23.