Tussen observatie en participatie

D.Th. Kuiper (1938) is sinds 1965 werkzaam geweest aan de Vrije Universiteit, eerst als wetenschappelijk medewerker en lector en sinds 1980 als hoogleraar in de algemene sociologie. Daarnaast was hij actief op politiek gebied, als vooraanstaand lid van de radicale jongeren in de ARP in de jaren zestig en later als lid van de Eerste Kamer voor het CDA. In zijn publicaties heeft Kuiper zich vooral beziggehouden met de historisch-sociologische benadering van het orthodox-protestantisme in Nederland Tussen observatie en participatie, samengesteld ter gelegenheid van Kuipers afscheid als hoogleraar, bevat een representatieve, systematisch geordende keuze uit zijn verspreide artikelen. Ieder artikel wordt voorafgegaan door een introductie waarin het behandelde thema en de bron kort worden toegelicht en waarin verwezen wordt naar gerelateerde publicaties van Kuiper. De bundel bevat tevens een uitvoerige bibliografie.    

Inhoud: J. DE BRUIJN, Ten geleide   1 De christelijk-sociale beweging in ontwikkelingsperspectief. Nederland vergeleken met drie andere landen in de jaren 1860-1914   2 De Doleantie en de Nederlandse samenleving. Achtergronden van de strijd voor kerkherstel en de gevolgen van de Doleantie voor een pluriforme institutionalisering van de orthodox-protestantse beweging (1870-1914)   3 Sociologie en familieverband. De afgescheidenen van 1834 en hun voor- en nageslacht   4 Voormannen en 'kleine luyden': twee convivia. Amsterdamse dolerenden van 1886 en hun voor- en nageslacht   5 Van 'tent' tot 'eigen huis': een afgescheiden familie in Kuypers voetsporen   6 Over onterving en centrifugaliteit. Historisch-sociologische schets van de ontwikkeling der Gereformeerde Kerken in Nederland (1834-1970)   7 Gefnuikte vernieuwing. De 'beweging der jongeren' in de Gereformeerde Kerken in Nederland in de periode 1910-1930   8 Oorzaken van de verschillen in behoudendheid tussen gereformeerden en christelijke gereformeerden   9 Emancipatie en (des)integratie. Bespreking van een aantal sociologische studies over de veranderingen in de reformatorische en katholieke wereld   10 Een eeuw 'confessionele' politiek in ontwikkelingsperspectief (1890-1990)...   11 Evangelische radicaliteit vanuit de Wijsbegeerte der Wetsidee   12 Tussen pressie en secessie. Dilemma's van christen-democratische samenwerking en radicaliteit   13 Tussen identiteit en fusie. Schets van enkele ontwikkelingen in de 'radicale generatie' binnen de ARP in de periode 1957-1971   14 CDA en Groen Links: het succes van twee fusies   15 Jeugdzorgwerk tussen kerk, professie en politiek (1945-1983): secularisering of modernisering?   16 Van verzorgingsstaat naar verantwoordelijke samenleving. De achtergronden van het CDA-denken en een discussie over de bezwaren die vanuit de PVDA geuit zijn   17 Christelijk onderwijs in een ontzuilende samenleving   18 Hoofdlijnen van 'Reformatorische Maatschappijkritiek'. Ontwikkeling van sociale filosofie en sociologie in het Nederlandse protestantisme vanaf de 19e eeuw   19 De historiografie van de kwestie Geelkerken   20 Kerkgeschiedenis en Sociologie   21 Tussen participatie en observatie   Bibliografie en curriculum vitae van D.Th. Kuiper   Register   Felicitatieregister

'Kuipers observaties over de gereformeerde wereld dienen de verheldering van die wereld, maar dragen tegelijk bij aan zelfverheldering. Dat geldt niet alleen voor hem als schrijver, maar ook voor zijn lezers. Voor veel gereformeerden geldt immers, dat de eigenschappen van de groep hun persoonlijke eigenschappen zijn geworden. Het verklaart de populariteit van boeken over "de gereformeerden". Ze beschrijven een interessante, maar bijna voorbije subcultuur, maar helpen gereformeerden tegelijkertijd zichzelf beter te verstaan. Zo'n object van zelfonderzoek laat je niet in de steek.' Jan Greven in: Trouw, 25-6-2002

'De auteur - zoals de titel van het boek aangeeft: tegelijk waarnemer en deelnemer - heeft deze groep in zijn wetenschapsbeoefening steeds nauwgezet gevolgd en geanalyseerd. Een interessante bundel waarin politieke en kerkelijke geschiedenis samengaan.' Openbaar bestuur, 11, 2002