Van afgescheiden gemeente tot kerkgenootschap

Aan de hand van uitvoerig en nieuw bronnenonderzoek beschrijft Paul Estié de geschiedenis van de Hersteld Evangelisch-Luthersen in Amsterdam. Deze begint in 1791 met de afscheiding van een deel van de bestaande Amsterdamse Lutherse gemeente en eindigt in 1836 met de officiële erkenning en ondersteuning van het Hersteld Evangelisch-Luthers Kerkgenootschap door de staat. Als door een vergrootglas biedt dit boek zicht op ruim vier decennia boeiende en soms uiterst bewogen Amsterdamse kerkelijke en politieke geschiedenis. Ondanks het rijke feitenmateriaal is het boek ook toegankelijk voor niet-ingewijden. Zo zijn moeilijke termen uitgelegd en korte biografieën opgenomen van belangrijke personen die in het boek worden genoemd. Ook is een uitvoerige Engelse samenvatting gegeven. De portretten van Lutherse predikanten uit deze periode en andere illustraties verlevendigen het geheel.    

De helaas in 2006 overleden Paul Estié heeft in dit boek de ontstaansgeschiedenis van een betrekkelijk onbekend kerkgenootschap beschreven. Dit laatste gaat vooral op voor kerkhistorisch geïnteresseerden binnen de Protestantse Kerk in Nederland die niet afkomstig zijn uit de Evangelisch-Lutherse Kerk. (...) Het boek is zeer goed verzorgd. In de tekst ben ik maar een enkel foutje tegengekomen (...). De afbeeldingen passen bij de tekst en helpen de lezer om zich een indruk te vormen van de personen die in de tekst worden genoemd. Aan de noten bij de hoofdstukken en de opgave van bronnen en literatuur is te zien dat Paul Estié nauwkeurig het aanwezige archiefmateriaal over de Hersteld-Luthersen heeft bestudeerd.' Dick Deuzeman in Archievenblad: 112 (2008) 4, p. 32-33

'In zijn stijl, schoolse indeling en overcompleetheid munt deze studie niet uit door toegankelijkheid en ook het uiterlijk is niet erg aantrekkelijk. Maar wie even doorbijt, komt tot de ontdekking dat de geschiedenis van deze Lutherse minderheidsstroming eigenlijk allesbehalve saai is. Sterker nog: auteurs als Jan Siebelink en Maarten 't Hart zouden er stof in kunnen vinden voor een passievolle historische roman.' Peter-Paul de Baar in: Ons Amsterdam 60 (2008) 6

Verder gesignaleerd in Genealogie 14 (2008) 1, p. 33.