Kooplieden en stadspolitiek

In de achttiende eeuw waren Amsterdamse kooplieden, politiek bezien, mannen van het tweede plan. De meesten hadden geen ambitie om zich als regent met de politiek in te laten. Toch betraden ze vanaf circa 1740 af en toe het centrum van de politieke macht in de stadstaat Amsterdam. Zij wensten veranderingen in het politieke regime van de stad en meer invloed op de stedelijke regering. Hierdoor raakten ze - de één meer dan de ander - betrokken bij revoltes, revoluties en staatsgrepen, en daarmee ook bij processen van democratisering. Ze eisten handelingsruimte om hun rol als pater familias, ondernemer, gelovige, stadsbewoner en bestuurder te kunnen spelen, ook als dat ten koste ging van die van het regentenpatriciaat en de calvinistische kerk.

De term 'koopmansfamilisme' werpt een nieuw licht op hun drijfveren binnen de Amsterdamse politiek in de 18e en begin 19e eeuw. Het kleinbeeld van de Ygracht (tegenwoordig onderdeel van de Prins Hendrikkade) geeft daarbij een waaier aan verschillende gezichtspunten. Zij zagen de handelsbewegingen die zich vanuit het IJ wereldwijd vertakten, maar tegelijkertijd wortelden zij steeds dieper in de gangen en hallen van het Paleis op de Dam. In de roerige periode tussen 1740 en 1830 maakten zes Ygracht-kooplieden verschillende regimeveranderingen aan den lijve mee. Hun inzet en optreden worden kleurrijk beschreven. 

'[...] Dit boek laat zien dat vooral in de tweede helft van de achttiende eeuw steeds meer kooplieden die niet tot het patriciaat behoorden zich met het stadsbestuur gingen bemoeien, en dit soms zelfs aan de kant zetten.' - in Historisch nieuwsblad 2022 nr. 6, p. 93

'In dit boek staan zes rijke Amsterdamse kooplieden centraal, die in de loop van de 18e eeuw politieke invloed probeerden te krijgen in het Amsterdamse stadsbestuur [...] De biografieën worden opgetuigd aan de hand van het begrip koopmansfamilialisme (familie, kapitaal, bedrijf). [...] Het boek is verzorgd vormgegeven en is voorzien van genealogische en andere schema's, portretten, prenten en foto's in kleur en zwart-wit. [...]' - J. Kroes voor NBD|Biblion, 1 juni 2022

Vermeld in: Amstelodamum 1-2022, p. 59, G-Geschiedenis 6-2022, p. 62