Soevereine Raad te Roermond, Justiz-Collegium te Geldern en Staats Hof van Gelre te Venlo

Het grondgebied van de huidige provincie Limburg was ten tijde van het Ancien Régime verdeeld over een groot aantal soevereiniteiten en kende derhalve een gecompliceerde bestuurlijke en rechterlijke organisatie. Noord- en Midden-Limburg behoorden voor een groot deel tot het Overkwartier van Gelre, dat als onderdeel van de Zuidelijke Nederlanden onder Spaans bestuur stond. Hier fungeerde vanaf 1580 de Soevereine Raad te Roermond als hoogste rechter. Het ressort van de Soevereine Raad werd ten gevolge van de Spaanse Successieoorlog verdeeld tussen Pruisen, de Republiek en Oostenrijk, die elk voor hun territorium een eigen hoog rechterlijk college oprichtten, dan wel continueerden. In deze Procesgids wordt de geschiedenis van de drie hoge rechterlijke colleges in het Overkwartier gezamenlijk behandeld. Hierbij wordt vooral ingegaan op samenstelling en organisatie, competentie en instructies van de drie genoemde tribunalen. Daarna worden de civielrechtelijke procedures toegelicht aan de hand van enkele boeiende rechtszaken.    

‘Een zeer belangrijke maar voor de juridisch ongeschoolde leek nauwelijks toegankelijke bron, vormen de rechterlijke archieven uit het ancien régime. Een aantal jaren geleden heeft de Stichting OVR in samenwerking met het Nationaal Archief besloten om voor de archiefbezoekers (waaronder veel genealogen) die onderzoek willen doen in deze rechterlijke archieven – met name in de in doorgaans ontzagwekkende hoeveelheden bewaard gebleven civiele procesdossiers – een reeks procesgidsen te laten verschijnen. Deze procesgidsen dienen dus, gelardeerd met talrijke voorbeelden, als wegwijzer in de civiele procespraktijk van die dagen. Uit de archiefpraktijk blijkt aan dergelijke gidsen grote behoefte te bestaan. […] Ik kan namelijk niet anders constateren dan dat deze procesgids een van de meest complete uit de hele reeks is; niet alleen volledig maar ook helder en deskundig geschreven. Van deze gids aan genealogen en andere onderzoekers veel profijt hebben.’ Hans van de Mortel in: Archievenblad 115 (2011) 9, p. 33

‘De gids is niet alleen van belang voor de kennis van het Oud-Vaderlands recht binnen de Republiek, maar tevens voor rechtshistorische onderzoekers in België en Duitsland. […] Zoals elke vorige procesgids behandelt ook deze gids een case. Deze keer betreft het een appèlprocedure inzake de verdeling van een nalatenschap tussen kinderen uit het eerste en tweede huwelijk. […] We kunnen de hele zaak met alle eisen en verweren volgen. De archieven, bronnen en literatuur voor de drie jurisdicties worden in afzonderlijke hoofdstukken beschreven en bieden de onderzoeker een goede hulp als het onderzoek naar het Overkwartier leidt.’ Dini Helmers in: Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyermars 35 (2012) 1, p. 83-84.