Rechterlijk Friesland

Op 25 juli 1499 stelde hertog Albrecht van Saksen tijdens zijn verblijf in Leeuwarden een college van raadsheren in, dat zijn zoon Hendrik in de regering van het land moest bijstaan. Deze raad kan beschouwd worden als voorloper van het latere Hof van Friesland, ingesteld op 1 juli 1515. Na de inlijving van het Koninkrijk Holland bij het Franse Keizerrijk kreeg Nederland in 1811 een nieuwe, op Franse leest geschoeide rechterlijke organisatie. Friesland werd verdeeld in drie arrondissementen, die ieder een rechtbank van eerste aanleg kregen. De arrondissementen werden verdeeld in kantons en in iedere hoofdplaats van de kantons zetelde een vredegerecht. Daarmee was in principe de opbouw van de rechterlijke organisatie in Friesland voltooid. In het kader van de herdenking '500 jaar Hof van Friesland' worden door het rijksarchief in Friesland in samenwerking met Uitgeverij Verloren vier boeken uitgegeven, waarvan dit er een is. Dit boek bevat een overzicht van circa 1700 functionarissen die sinds 1811 betrokken zijn geweest bij de rechtspraak in Friesland. In de inleiding worden enkele facetten van de historie van de Friese rechtscolleges nader uitgewerkt. Een opvallende rode draad in de namenlijst is de voortschrijdende emancipatie: werden de rechtbanken van eerste aanleg in 1811 nog gedomineerd door adel en patriciaat, anno 1999 lijken geslacht, geloof, afkomst, sociale status en dergelijke geen herkenbare rol meer te spelen.