Het Oera Linda-boek

Dit is de licht herziene tweede druk.

'Okke mijn zoon! Deze boeken moet je met lijf en ziel bewaren. Ze be- en omvatten de geschiedenis van ons hele volk, ook van onze voorouders. Verleden jaar heb ik ze uit de vloed gered tegelijk met jou en je moeder. Maar ze waren nat geworden. Daardoor gingen ze later bederven. Om ze niet te verliezen heb ik ze op overlands papier overgeschreven. Wanneer jij ze erft, moet jij ze ook overschrijven. Je kinderen ook. Opdat ze nooit niet wegraken.'

Het Oera Linda-boek is een van de meest intrigerende mystificaties uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis. Het handschrift dook in 1867 als familiestuk op bij een scheepstimmerbaas in Den Helder en beschrijft de geschiedenis van een millennia-oude, moreel hoogstaande Friese samenleving waaruit de gehele West-Europese beschaving zou zijn voortgekomen. In 1872 werd het manuscript uitgegeven door de Leeuwarder conrector en classicus Jan Gerhardus Ottema, die het voor echt en voor waar aannam. Sindsdien is het boek steeds onderwerp geweest van discussies: Is het echt? Wat is het? Wie is de schrijver?

Deze wetenschappelijk verantwoorde editie van het oorspronkelijke handschrift bevat facsimiles van de tekst, een transcriptie en een nieuwe vertaling. In zijn inleiding schetst Goffe Jensma de ontstaansgeschiedenis.

'[...] De onlangs gepensioneerde hoogleraar Fries Goffe Jensma promoveerde in 2004 op een studie naar het Oera Linda-boek. In 2006 kwam het ook tot een facsimile-uitgave ervan, die voorzien was van een transcriptie van de tekst, plus een door Jensma gemaakte vertaling. Dit boek is nu – licht herzien – opnieuw uitgegeven door uitgeverij Verloren.' - Raymond Noë in Onze Taal 3 (2023), p. 66

'[...] Al snel was echter duidelijk dat dit curieuze Oera Linda-boek niet middeleeuws kon zijn. Het is geschreven in een onecht runenschrift. De taal lijkt op Oudfries, maar is dat zeker niet. En de tekst zit vol dubbelzinnigheden. Toch heeft deze raadselachtige kroniek, die een Friese samenleving schetst waarin vrouwen dominant waren, ook een serieuze ondertoon. De kern van het betoog is de individuele vrijheid van de mens, wat volgens Goffe Jensma, die de inleiding bij deze uitgave van het Oera Linda-boek verzorgde, in lijn is met het opkomende modernisme onder protestanten. In 1916 werd bekend dat dominee Francois Haverschmidt, alias Piet Paaltjens, en archivaris Eelco Verwijs achter deze literaire mystificatie zaten; ze hadden waarschijnlijk niet verwacht dat die zo letterlijk genomen zou worden.' - Marjoke de Roos in Geschiedenis Magazine 6 (2023)

Vermeld in: Boekenkrant mei 2023