Drie joodse herkomsten

De stad Odessa bood in 1905 de ellendige aanblik van een pogrom waarbij honderden joden vermoord werden. Desondanks aanschouwde de Amsterdamse jood Jonas Wertheim daar nog geen jaar later een Russische vertaling van het toneelstuk Ghetto van Herman Heijermans. Hoe kon dit stuk, met een uitgesproken joods thema, op dat moment worden opgevoerd in deze stad? Wat zegt dit over de verhoudingen tussen de joden en de niet-joden die er leefden? In het toneelstuk poogt de zoon van een vrome joodse lompenhandelaar afstand te nemen van zijn herkomst. Zo verbeeldde Heijermans zijn pleidooi de grachten tussen groepen mensen te dempen, de grachten van de wederzijdse haat. Drie joodse herkomsten spiegelt deze tendens aan de pogingen van Jonas Wertheim en zijn vrouw om met hun joodse herkomst te breken. Op kundige wijze traceren Anne-Ruth Wertheim en Rudi Künzel de sporen van het echtpaar in Odessa, St. Petersburg, Berlijn en Nederland. Ook brengen zij in kaart hoe Ghetto in Nederland werd ontvangen en hoe het stuk daar de gemoederen in beroering bracht.  

'[...] De auteurs zoeken de sporen van het echtpaar in Odessa, Sint-Petersburg, Berlijn en Nederland. Een mooi moment geeft het verslag van het bezoek dat socioloog Wim Wertheim (1907-1998), zoon van Jonas die in Sint-Petersburg was geboren, na de oorlog aan Leningrad brengt.[...] - Jan Paul Hinrichs in Parelduiker aug. 2021, p. 72-73

Vermeld in: Ons Amsterdam mei 2021, Argus Jaargang 5, sept. 2021