Getemd maar rusteloos

Met de voltooiing van de Afsluitdijk op 28 mei 1932 werd de Zuiderzee, sedert mensenheugenis een geduchte tegenstander, definitief verslagen. Feestdag of zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis? Voorstanders zagen het project als imponerend bewijs voor Descartes' stellling dat God de wereld creëerde, maar de Hollanders hun eigen land. Tegenstanders treurden over de ondergang van de oude Nederlandse waarden die in de afgelegen regio werden belichaamd door de laatste vertegenwoordigers van het oude en trotse Nederlandse volk. Zij zouden overspoeld worden door vreemden en pijlsnel moderniseren. Talloze etnologen, journalisten, dialectologen, sociaal geografen, romanschrijvers en filmmakers trokken naar 'het hart van Nederland' om hun visie te boekstaven. In dit fraai geïllustreerde boek buigen tien hedendaagse wetenschappers uit verschillende disciplines zich over de uiteenlopende vertogen. Het resultaat is een boeiend relaas van de manier waarop een oude natie zich houdt in de stormvloed van de moderniteit.    

Inhoud: TOM SINTOBIN, 'Maar het volk was gered!' Inleiding op een multidisciplinair en interdiscursief onderzoek   I Beeldtalen: REMCO ENSEL, De Afsluiting in de fotografie. Techniek in de beeldcultuur van het Interbellum   HARRIE SCHOLTMEIJER, Tussen Urk en Middenmeer: de dialectologie van de Zuiderzeekust, -eilanden en -polders rond de bouw van de Afsluitdijk   II (Paradoxale) eenmaking: MARNIX BEYEN, Een gezond oorlogskind. Parlementaire discussies over de afsluiting en de drooglegging van de Zuiderzee, 1918   BARBARA HENKES, 'Een volk dat leeft, bouwt aan zijn toekomst'. Teloorgang en versterking van een Nederlandse volkscultuur rond de Zuiderzee   III (Mentale) geografie: BEN DE PATER, Authentiek, onecht, achtergebleven? De meervoudige identiteit van het Zuiderzeegebied rond 1900   BEN DE PATER, Het Nieuwe Land als grand design: 'in de plaats van een natuurlijke groei, nu het plan'   IV De toonbare Zuiderzeecultuur: WIETSE SCHMIDT, Het product Volendam. De verbeelding van een traditioneel vissersdorp   ROBERT ZIJP/JAAP KERKHOVEN, Het rampjaar en het afscheidsjaar: de Zuiderzee en de Zuiderzeewerken tentoongesteld   V De literaire verbeelding: TOM SINTOBIN, 'Golvende korenvelden'. De literaire representatie van de Zuiderzeewerken   WIEL KUSTERS, 'Afsluitdijk' van M. Vasalis: ervaringen van tijd en ruimte   Over de medewerkers   Abstracts

'Het is op iedere bladzijde van dit boek duidelijk dat de auteur een socioloog is en de humane en sociale wetenschappen in het verhaal laat primeren. De exacte en de natuurwetenschappen blijven daardoor enigszins onderbelicht. Toch gaat het hier zeker om een waardevolle studie die omstandig de kenmerken blootlegt van een Belgische geleerde wereld die een koloniale ideologie onderschrijft zonder dat een lange imperiale traditie dit rechtvaardigt, en die ondanks zijn heterogene verschijingsvorm in zijn geheel genomen een instrumentele functie heeft gehad ten aanzien van de exploitatie van Congo.' Jan Vandermissen in: Studium 4 (2009) 2, p. 240-241

'Wetenschappers uit verschillende vakgebieden beschrijven hoe de afsluiting en de inpoldering van de (voormalige) Zuiderzee aan het publiek gepresenteerd zijn.' In: Nederlands Dagblad-Het Katern 11-07-2008

'"Getemd maar rusteloos" is vanwege zijn wetenschappelijke karakter echt een boek voor de liefhebber.' In: Het Urkerland 26-06-2008; 'Al met al een boek waarin door verschillende onderzoekers heel diverse onderwerpen, die een relatie hebben met de afsluiting van de Zuiderzee, worden belicht. In de lange rij van boeken die over deze afsluiting zijn verschenen, heeft dit boek een heel andere en bijzondere invalshoek. Daardoor is het zeker een aanrader.' Arie ter Beek in: De Bunschoter 15-10-2008

'In de inleiding geeft Sintobin aan dat er ook aspecten onbelicht zijn gebleven, zoals het oogpunt van de betrokkenen zelf (bijvoorbeeld de vissers), de technische en biologische aspecten. Maar dit neemt niet weg dat de bundel als geheel zeer geslaagd is en dat het is te hopen dat meer historische thema's op deze manier zullen worden aangepakt.' Drs. Biene Meijerman in: recensiebank Historisch Huis.nl

'Alles bij elkaar levert 'Getemd maar rusteloos' een verfrissende kijk op het veelbestudeerde onderwerp van het Zuiderzeeproject. Natuurlijk bestaat er bij een multidisciplinaire aanpak altijd kans dat er een boek uit de bus komt waarin de bijdragen als los zand aan elkaar hangen. Dankzij de slimme indeling van de bijdragen in vijf goed gekozen thema’s is dit risico vermeden. Bovendien is de grondtoon die in de verschillende bijdragen doorklinkt gelijk, zo stelt Sintobin terecht in zijn inleiding. Steeds constateren de auteurs weemoed over wat op het punt stond te verdwijnen gecombineerd met trots op de Zuiderzeewerken en vertrouwen in de toekomst. […] De bundel is royaal geïllustreerd en achterin zijn samenvattingen van de bijdragen in het Engels te vinden. Een 'abstract' van de inleiding ontbreekt echter en ook de indeling in de vijf genoemde thema's is achterwege gelaten. Dat is jammer, want juist door de goed gekozen structuur en Sintobin’s introductie wordt de som een stuk groter dan de delen. Het zal echter duidelijk zijn dat dit aan de waarde van ‘Getemd maar rusteloos’ als goed geregisseerde en geslaagde multidisciplinaire onderneming niets afdoet.' Diederik Aten in: Tijdschrift voor waterstaatsgeschiedenis 17 (2008) 1, p. 72-74

Zie ook de uitgebreide recensie van Bertold van Maris in NRC Handelsblad 26-8-2008

'Het past in een nieuwe, cultuurhistorische benadering, die als uitgangspunt heeft dat beelden altijd een (politieke) bedoeling hebben, die gedeconstrueerd dient te worden.' Albert van der Zeijden in: Tijdschrift voor Geschiedenis 121 (2008)

Verder gesignaleerd in: Reformatorisch Dagblad 04-06-2008; Radboud Magazine 17 (september 2008); Geografie 17 (2008) 7; Tijdschrift voor Zeegeschiedenis 28 (2009) 1, p. 103.