Liedekens vol gheestich confoort

Een bijdrage tot de kennis van de zestiende-eeuwse Schriftuurlijke lyriek.
 

Omstreeks 1526 ontstond in de Nederlanden een enorme belangstelling voor de Bijbel in de landstaal. In de periode 1522 tot 1530 verschenen niet minder dan 25 complete Nederlandse edities van de Heilige Schrift. De herontdekking van de Bijbel door de zogenaamde sacramentariërs - de hervormden uit de eerste fase van de Reformatie (1525-1545) - werkte door in het ontstaan van een nieuw soort lyriek: het Schriftuurlijke lied. De oudste van deze liederen waren martelaarsliederen. Ze vormden een emotioneel protest tegen de openbare executies van de aanhangers van de nieuwe leer. De dichters verwoordden hun gevoelens van woede, angst en verdriet maar ook van hoop - de liederen zijn ondanks alles optimistisch van toon - door aan te sluiten bij Bijbelse teksten. Doordat vele gelovigen moesten vluchten, raakten de liederen overal verspreid. In de jaren vijftig waren er zoveel in omloop dat drukkers verzamelbundels gingen uitgeven. De opeenvolgende drukken en herdrukken van de bundels weerspiegelen de ontwikkeling van het hervormingsproces. In de zeer boeiende en goed geschreven studie van Hofman staan 21 van deze liedbundels centraal. Zijn karakteriseringen van de inhoud, de compositie en het gebruik van de liederen, zijn analyse van de verhouding tussen hervormde en katholieke liederen en tussen doopsgezinde en sacramentarisch-gereformeerde-calvinistische liedbundels evenals zijn onderzoek van de verwijzingen naar vindplaatsen in de Bijbel leveren tal van nieuwe inzichten op in het ontstaan van de liederen, hun inhoudelijke ontwikkeling en de literaire en historische waarde van deze lyriek.